Hugur - 01.01.1997, Page 94

Hugur - 01.01.1997, Page 94
92 Halldór Gudjónsson HUGUR skoðana um ýmsa aðskiljanlega hluti sem samanteknar gefa heimsmynd. Með þessum betrumbótum á velskipuðu samfélagi telur Rawls sig enn geta sýnt fram á að kennisetningar hans standist þá sannprófun sem velskipað samfélag er kenningunni. í fyrri gerð samfélagsins var gert ráð fyrir að allir lytu kennisetningunum beint og milliliðalaust af fúsum og frjálsum vilja til þess einmitt að hafa með sér það sem hver meðlimur viðurkenndi beint að væri réttlátt samfélag. í hinu nýja vel- skipaða samfélagi er samsinni meðlimanna við kennisetningunum ekki talið beint og milliliðalaust heldur rekur hver meðlimanna sam- sinni sitt til þeirrar allsherjarskoðunar sem hann aðhyllist. Rökin sem meðlimimir færa fyrir samsinni sínu og sjálflægur grannur samsinnis- ins er mismunandi eftir því hvar í flokk allsherjarskoðana menn skipa sér. Hver þegn velskipaðs samfélags lítur þannig á kennisetningarnar og réttlætið sem röklega afleiðingu þess sem hann trúir innst inni eða telur kennisetningamar og réttlætið allt að minnsta kosti samrýmast því sem hann telur sannast og réttast. Það er reyndar viðbúið að engum þegnanna þyki öllu því sem hann telur sannast og réttast vera gerð full skil í kennisetningunum og réttlætinu en þegnarair láta þó gott heita, þeir taka, ef svo má segja, það upp í héraði og með sínum skoðanabræðrum sem ekki náðist á þingi með öllum. Réttlætiskenn- ingin eða kennisetningar hennar eru þá ekki innsta og einlægasta sann- færing allra heldur er hún sammæli sem kemur fram við það að ólíkar allsherjarskoðanir skarast. Slíkt sammæli kallar Rawls skörunar- sammæli (overlapping consensus). Við svo djúpstæðan ágreining sem vera kann milli allsherjar- skoðana er ljóst að skörunarsammælið um réttlætið er í hinni nýju mynd velskipaðs samfélags miklu valtara og ótraustara en það ein- falda sammæli sem gilda átti í hinu gamla velskipaða samfélagi. Þannig er vel til að ákafamenn um einhverja allsherjarskoðun freistist til að leitast við að ná öllum völdum í samfélaginu og beygja alla undir þá skynsamlegu allsherjarskoðun sem ákafamennimir sjálfir aðhyllast á hinum dýpstu rökum sem þeir kunna að færa fyrir henni. Til þess að varða þetta valtara skörunarsammæli kynnir Rawls það sem hann kallar opinbera skynsemi (public reason), en hún felst í takmörkun á efni og sniði umræðu um stjómmál og opinber mál, og þá einkum þá umræðu sem fjallar um grunnramma og heildarsnið alls
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136

x

Hugur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.