Hlín - 01.01.1941, Side 113

Hlín
111
Straumar á Breiðafirði.
Eftir Jónas Jóhannsson, bónda í Öxney.
I.
Þegar talað er um straumana á Breiðafirði eru það
aðallega eyjasundin í minni Hvammsfjarðar, sem átt er
við. — Eyjaklasinn er svo þjettur yfir minni fjarðarins,
að hvergi eru nema mjó sund á milli. — Hvammsfjörð-
ur, sem er stærsti fjörður landsins, hefur ekki annað
samband við útsæinn en um þessi sund. Myndast þvi
harðir straumar í sundunum líkt og í ám, sem renna úr
stóru vatni. — Þó hafa straumar þessir það frábrugðið
frá ám, að þeir lúta eðli sjávarins og skifta föllum. —
Með aðfalli liggja straumarnir inn í fjörðinn, með út-
falli aftur út. — Eitt augnablik blunda þeir við falla-
skifti og er það kallað liggjandi.
Hvernig hefur þetta til orðið, vilja menn spyrja.
Jarðfræðingar segja sína sögu um það, sjáandihn
sína o. s. frv.
En sagan, sem jeg vildi geta um í þessu sambandi,
stendur skýrum myndum skráð á Snæfellsnesfjallgarð-
inum innanverðum. — Sú íslendingabók, sem þar er
skráð, sinnar tíðar letri, mun vera mun eldri en Arabók.
í þann tíð hefur alt verið stórfenglegra á landi hjer
en síðar varð. — Þar er Sáta svo stór, að alt hey bænd-
anna í sveitunum beggja vegna nægði ekki í jafnstóra,
þar er Hestur, sem ekki mundi sligast, þó allir hestar
bygðarinnar væru bundnir í bagga á hann. Þar er
Skyrtunna, sem nægði fyrir skyrmagn þjóðarinnar, þó
nytjaður væri allur ásauður landsmanna, þar er Gull-
kista, sem jafnvel nú dygði fyrir ríkiskassa, og þar er
Kona svo vegleg, að vorrar tíðar börn mundu aðeins
vera angur á hennar litfagra líkama. Þar er og Skarð
það, sem margir hafá leið sína lagt um.