Morgunn - 01.06.1960, Page 50

44
MORGUNN
á móti því. En um hitt munu menn áreiðanlega ekki á
einu máli, að hættulaust væri að fela öllum valdhöfum
að fara með þessa hluti. I þessu tilfelli var svefnkennslan
og sefjun hennar, framkvæmd með leyfi fanganna og í
góðum tilgangi. En það er engin trygging fyrir því, að
allir valdhafar myndu nota hana þannig. Hver þau lög
eða stjómskipun er ill, sem leiðir menn í freistni. Sér-
hver lög, sérhvern stjórnskipun er góð, sem forðar mönn-
um frá þeirri freistingu að misnota vald sitt í sjálfs sín
þágu eða í þágu ríkisvalds, stjórnmálaflokka eða kirkju.
Reynist svefnkennslan virk, gæti hún orðið ógurlega vold-
ugt tæki til þess að sefja nauðgunarsefjun hópa manna,
sem væru á valdi annars manns. 1 lýðræðisríki er sú
hætta ávallt fyrir dyrum, að valdið verði misnotað. Og
þessvegna ætti aldrei að fela nokkurum manni, nema tak-
markað vald um takmarkaðan tíma. 1 lýðræðisríki ætti
því aldrei að fela sefjunarvald svefnkennslunnar — sé
það raunverulega virkt — nokkurum, nema innan strangra
takmarkana, sem settar væru að lögum.
En er hér raunverulegt vald á ferðinni? Lítum á stað-
reyndir.
I greinargerð í Psychological Bulletin, júlíheftinu 1955,
segja þeir Charles W. Simon og William H. Emmons frá
tíu merkilegustu rannsóknunum á þessu sviði. Allar þess-
ar rannsóknir beindust að því, hvað maðurinn gæti munað
eftir að sefjuninni lauk. Er unnt með svefnkennslu að
hjálpa nemanda til þess að læra utan að? Að hve miklu
leyti man maður að morgni, er hann vaknar, það sem
hvislað var stöðugt í eyra hans meðan hann svaf?
Þessar rannsóknir leiddu ekki ótvírætt í Ijós, að menn
geti raunverulega lært í fullum svefni, en af nákvæmri
athugun segja greinarhöfundar, að um einhverskonar lær-
dóm eða nám virðist að ræða í „vissri tegund vöku, þegar
menn gera sér þess ekki fulla grein eftir á, hvort þeir
hafi vakað eða sofið .... því sé ekki unnt að tala um