Morgunn - 01.06.1960, Blaðsíða 64

58
MORGUNN
gerendur. Má þar til nefna hin eilífu gildi, svo sem hugs-
un, liti, hljóma, form og jafnvel form formsins. Allt slíkt
og margt fleira er svo ofið inn í víindi hlutanna, að þeim
verða engin fullnægjandi skil gerð án slíkra eðlisþátta.
En langverst fer þó fyrir þeirri speki, sem sleppir allri
þeirri auðlegð, sem hefst við í hugheimum og veröld kær-
leikans. Kærleikurinn verður vissulega ekki efnagreindur.
Mönnum er og nauðsynlegra að kunna að meta fegurð
sólarlagsins en kunna skil á snúningi jarðar og gangi
himinhnatta.
Náttúran sjálf í algerleika sínum er sú öflugasta pre-
dikun, sem vér þekkjum og kennir oss bezt, hvernig breyta
skuli, ef vel á að fara. Og fyrsta lexían, sem draga má
af þeirri predikun, er beinlínis boðskapurinn um fagurt
líf, eins og náttúran sjálf er hrein og fögur. Það var
því ekki sagt út í hött, þegar kvatt var til þess að gefa
gaum liljum vallarins og sjá, hversu þær vaxa.
1 öðru lagi má læra aðra mikilvæga lexíu af predikun
náttúrunnar. Er hún fólgin í því að sýna, að bræðralag
geti og eigi að eiga sér stað, þrátt fyrir ýtrustu and-
stæður að efni og eðli. Ýtarleg rannsókn á lögmálum
náttúrunnar sýnir, að ofbeldi er þar ekki til. Alls staðar,
þar sem slíkt á sér stað, sýnir frávik frá réttri leið. Slíkt
frávik er því brot gegn grundvallarlögum tilverunnar.
Sagan um framþróun tegundanna sýnir þetta berlega.
Þær lífverur, sem á vissu stigi þróunarinnar gerðu til-
raun til að axla sig áfram með afli, áttu ekki langlífi
að fagna. Því eru nú öll þessi stóru skrímsl fortíðarinnar
og skeldýr þeirrar tíðar að mestu liðin undir lok, en aðrar
hætfari og sambúðarþjálli tegundir komnar í staðinn, verur,
sem hlýða grundvallarlögum heimsins. Ein meginsetning
þeirra laga er vinveitt, mótanlegt umhverfi. Á þessu meg-
inlögmáli hvílir í rauninni allur höfuðmöguleiki hinnar
lífeðlislegu þróunar. Þess vegna fyrirgerir hver sú lífs-
tegund lífi sínu fyrr eða síðar, er gerir tilraun til niður-
níðslu á umhverfi sínu eða á einn eða annan hátt leitast