Morgunn - 01.06.1965, Síða 11

MORGUNN
5
En mín sál var þó kyr, því að kraftanna flug
eins og kyrrasta jafnvægi stóð,
og mér söng einhver fylling í svellandi hug
eins og samhljóða gullhörpu-ljóð.
Þetta er hin tímalausa skynjun mannsins í æðra veldi,
undursamleg reynsla, sem tiltölulega fáum er gefin, og um
leið innblástur æðri vizku og kraftar. Þessu er örðugt að
lýsa með orðum. Það verður aðeins fundið á stærstu stund-
um ævinnar.
Flestar okkar skynjanir eru aftur á móti bundnar tíman-
um og áhrif þeirra mótast að meira eða minna leyti af for-
tíð okkar og framtíðarhorfum. Og fyrir vikið er okkur feng-
ið vald á því að allmiklu leyti, hvers konar hugblæ hin líð-
andi stund vekur hið innra með okkur. Ýmislegt í fortíð
okkar, sem við hefðum getað komið í veg fyrir eða breytt,
verður þess þráfaldlega valdandi, að við getum ekki notið
þess, sem líðandi stund vill gefa okkur. Og á sama hátt geta
áhyggjur, vonleysi og svartsýni á framtíðina eyðilagt unað
og gleði augnabliksins. Vegna þess, að í huga mannsins lykja
jafnan fortíð hans og framtíð um augnablik líðandi stundar
og vegna þess, að maðurinn hefur átt sjálfur drýgstan þátt-
inn í því að skapa fortíð sína, og að viðhorfið til framtíðar-
innar er einnig að miklu leyti á hans valdi, þá má með mikl-
um sanni segja, að við séum sjálfir mótendur hvers augna-
bliks ævinnar og um leið smiðir okkar eigin gæfu eða van-
gæfu.
Enn er þó ekki nema hálfsögð saga. Endurminningar for-
tíðarinnar bæði einstaklings og mannkynsins alls, samfara
gjöf hins talaða og ritaða máls og viðhorfið til framtíðar-
innar, sem birtist í vonum og trú, þetta er það, sem mótar
og mótað hefur ekki aðeins persónuleika einstaklingsins,
heldur alla menningu og framvindu mannkynsins. Ef við
ekki skynjuðum tímann á þann hátt, að muna fortíðina og
trúa á framtíðina, hefði menningin, eins og við skiljum það
orð, ekki getað átt sér stað.