Íslenskt mál og almenn málfræði - 01.01.2006, Blaðsíða 168

166
Guðrún Kvaran
Eins og við var að búast eru talsverðar heimildir úr Austur-Skafta-
fellssýslu, nánar tiltekið Öræfum, Suðursveit, Nesjum og Lóni. Þór-
bergur tilgreinir heimildarmenn sína með nafni á seðlunum en sleppir
oft föðumafni (Guðrún Kvaran 1988:59). Mestar heimildir hefur hann
frá Steinþóri, bróður sínum á Hala, en einnig rekst sá sem blaðar í
safninu oft á nafn Oddnýjar Sveinsdóttur. Að sögn Þórbergs sjálfs var
það Oddný sem kveikti hjá honum ungum tilfinningu fyrir máli og
þjóðlegum fróðleik. Önnur nöfn úr Suðursveit, sem oft bregður fyrir,
em Lúðvík, Steinunn og Jón Pétursson. Úr Nesjum hefur Þórbergur
talsvert frá Hjalta og Þorleifí í Hólum en einnig frá Steini Emilssyni
og konu að nafni Lovísa. Úr Öræfum tilgreinir hann Bjöm Pálsson,
Sigurjón Pálsson og Eirík Helgason og úr Lóni stöku sinnum Björgu
Guðmundsdóttur. Enginn þessara heimildarmanna er á íyrmefndri
heimildarmannaskrá.
í Bréfi til Láru getur Þórbergur (1950:137) þess að í orðasafni sínu
séu á milli 10 og 20 þúsund orð og orðasambönd, þó sennilega nær
20 þúsundum. Hann segist þá hafa hreinritað um þriðjunginn af seðl-
unum og raðað í kassa í stafrófsröð en afganginn ætlaði hann að
hreinrita þegar orðabók Sigfúsar Blöndals væri öll komin út. Senni-
legast er að kassarnir, sem varðveittir eru á Orðabókinni, geymi þetta
hreinrit enda styður áætlaður íjöldi þeirra það. Af skriftinni að dæma
virðist safnið skrifað í tveimur lotum. Sá hluti sem hafður er eftir
heimildarmönnum Þórbergs er skrifaður með smáum fínlegum stöf-
um en athugasemdir þær sem eiga við orðabók Blöndals em skrifaðar
með stærri stöfum og sverari penna. Þessar viðbætur em mjög marg-
ar framan af stafrófinu en síðar dregur úr þeim og í síðustu stöfum
stafrófsins em þær sárafáar. Þetta stafar af því að Þórbergur las árið
1923 gaumgæfilega það af orðabókinni sem þá var komið út. Síðasti
hluti Blöndalsbókar kom ekki út fyrr en 1924 og hafði Þórbergur þá
misst styrkinn frá Alþingi. Hann var þó með hugann við söfnunina
fram yfír 1932 en eftir það er ekkert af henni að frétta (Guðrún Kvar-
an 1988:58-59). Mér hefur hvorki tekist að finna eitthvað sem bendir
til að af frekari söfnun hafí orðið né að Þórbergur hafí unnið frekar úr
safni sínu. Enginn veit hvað varð um þann hluta safnsins sem ekki
var hreinritaður. Hann kom ekki á Landsbókasafn þegar gögn Þór-