Ritmennt - 01.01.1998, Blaðsíða 11

RITMENNT 3 (199S) 7-8
Inngangsorð
Efniskostur Landsbókasafns, og þá eklci síst handritadeildar
þess, er nær óþrjótandi náma þeim sem stunda rannsóknir á ís-
lenskum menningararfi. f 3. árgangi Ritmenntar erum við trú
þeirri stefnu að verulegur hluti greinanna tengist efniskosti
safnsins með einum eða öðrurn hætti. Fremst fer frásögn af
merkum bónda og fræðimanni frá öldinni sem leið, Jónatan Þor-
lákssyni á Þórðarstöðum í Fnjóskadal. Hann lagði ekki einungis
stund á söfnun gamalla muna og bóka, lreldur einnig handrita,
og er drjúgur lrluti þeirra nú í eigu Landsbólcasafns. Birt er skrá
um þau handrit í greinarlolc. En Jónatan lét einnig að sér lcveða
á öðru sviði, Jr.e. sem skógrælctarmaður, og var hann að því leyti
á undan sinni samtíð.
A síðustu árum hefur liópur ungra sagnfræðinga og sagnfræði-
nema beint mjög athyglinni að persónulegum heimildum, svo
sem bréfum og dagbólcum, enda eru slílc gögn milcilvæg fyrir
rannsóknir á íslenslcri alþýðumenningu og aulca slcilning á at-
vinnuháttum og daglegu lífi fóllcs. Einn þessara ungu fræði-
manna á í ritinu grein um dagbælcur í eigu handritadeildar
Landsbókasafns. Fer vel á því að slílc grein birtist á sarna ári og
haldinn var sérstalcur dagur dagbókarinnai. Sá atbeini miðaði
m.a. að því að aulca heimtur á rituðum gögnurn fyrri tíðar.
Tímamóta í íslenslcri blaðaútgáfu er minnst með grein um
Þjóðólf, en 5. nóvember 1998 voru liðin 150 ár frá því að hann
hóf göngu sína. Þjóðólfur var fyrsta nútímalega fréttahlaðið á ís-
landi og hið fyrsta sem náði háurn aldri. Af þessu tilefni setti
safnið einnig upp sýningu sem opnuð var á afmælisdegi Þjóðólfs.
Ætla má að einna rnest nýjung þylci að grein þar sem banda-
ríslcur háskólakennari lýsir því strembna viðfangsefni að þýða
ljóð Jónasar Hallgrímssonar á enslcu. Aftar í ritinu er frásögn af
sérstalcri vefsíðu um Jónas sem opnuð var á samlcomu sem liald-
in var í safninu 16. nóvember 1997, þegar liðin voru 190 ár frá
fæðingu slcáldsins, en eins og lcunnugt er hefur verið álcveðið að
fæðingardagur Jónasar Hallgrímssonar verði haldinn hátíðlegur
ár livert sem dagur íslenskrar tungu. Á vefsíðunni er að finna
7