Ritmennt - 01.01.2005, Side 25

Ritmennt - 01.01.2005, Side 25
RITMENNT HIMNABRÉF ÖMMU MINNAR mönnum samlcv. 1. Móseb. 3, 17.-19. Á síðustu áratugum hefir þetta breytzt svo, að nærfellt gengur nú sumsstaðar í áttina til gagnstæðra öfga, og má um það líklega segja sem oftar, að vandratað er meðalhófið og sjaldan fer betur, þá breytt er." Þegar þessi ummæli sr. Jónasar á Hrafna- gili eru höfð í huga, er ef til vill ekki ástæða til að gera of mikið úr áhrifum himnabréfs- ins á trúarlíf fólks hér á landi og almenna hegðun þess í daglegum störfum og þá alveg sérstaklega á helgum dögum. Engu að síður hygg ég, að návist þess hafi getað slcerpt trúaráhuga fólks og hvatt það til að vinna engin þau verk, sem stríddu almennt gegn helgihaldi fólks. Amma prjónaði mjög mikið alla ævi, enda þurfti hún þess á öll börnin þeirra og svo síðar á mörg barnabörn. Faðir minn minnt- ist þess oft frá æsku sinni í Meðallandi, að móðir sín hefði margar kvöld- og nætur- stundir setið uppi í rúmi sínu og prjónað, þegar kyrrð var komin á og börnin sofnuð eftir ys og þys daganna. Þá fyrst gafst henni tóm til að talca í prjónana. Var greypt í huga hans sú sýn frá barnæsku að sjá mömmu sína í rúminu bera við daufa útibirtu gegn- um sexrúðu gluggann á baðstofunni eða þá skin frá ljóstíru og róa fram í gráðið. Frá þessari bernskuminningu sagði hann oft. Ég man lílca sjálfur vel, að amma var síprjónandi, þegar hún dvaldist hjá okkur í Reykjavík nokkra vetur. En eftir sólarlag á laugardegi snerti hún aldrei prjónana og eklci aftur fyrr en eftir sólarlag á sunnudegi. Þennan tíma notaði afi minn meðal annars til að lesa fyrir þau úr guðsorðabólcum, svo sem hann hafði örugglega gert, meðan þau bjuggu í Meðallandi og síðar í Mýrdal. Er og elcki ólíklegt, að hann hafi á stundum lesið upphátt fyrir þau úr himnabréfinu, sbr. það, sem segir síðar í grein þessari. Himnabréf ömmu minnar er gamalt, svo sem fram hefur lcomið við samanburð. Því miður hef ég gleymt því, hvernig hún eign- aðist það, því að vafalítið hefur hún sagt mér það. En ég er ekki heldur viss um, að hún hafi vitað mikið um sögu þess og uppruna. Mig minnir samt að hafa heyrt, að hún hafi fengið það frá móður sinni, Guðrúnu Bjarnadóttur, sem fædd var í Efri- Ey 1825 og lézt þar 1901. Þó er þetta engan veginn öruggt í mínum huga. Himnabréfið, sem hér um ræðir og er í oktavóbroti, hefur verið brotið saman, svo að það félli vel að brjósti notandans. Merkilegt má það heita, að það er yfirleitt mjög vel læsilegt, þótt það hafi lengstum verið borið við heitan og oft sveittan lík- ama. Amma mun alltaf hafa haft hvítan flúnelspoka utan um það. Er trúlegt, að sá umbúnaður hafi lengi verið hafður og þannig hlíft Hb fyrir öllu hnjaski og eins of miklum hita og svita frá líkamanum. Því miður gætti ég þess elcki að fá polcann með bréfinu, þegar amma gaf mér það. Ég er sjálfur alls óvanur þeirri slcrift, sem er á Hb, en hún er mjög slcýr og víðast auð- læs. Slcriftin er falleg og svonefnt settletur (munlcaletur) að ég ætla. Stefán Karlsson handritafræðingur hefur hlaupið undir bagga um leshátt á ýmsum stöðurn. Hann hyggur, að bréfið hafi verið slcrifað upp á fyrri hluta 19. aldar eða jafnvel eitthvað fyrr. Ef svo er, er elclci ósennilegt, að langamma mín hafi einmitt fyrst borið liimnabréfið til verndar sér, áður en amma félclc það til varðveizlu, eins og áður er nefnt. 21
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172

x

Ritmennt

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.