Ritmennt - 01.01.2005, Síða 25

Ritmennt - 01.01.2005, Síða 25
RITMENNT HIMNABRÉF ÖMMU MINNAR mönnum samlcv. 1. Móseb. 3, 17.-19. Á síðustu áratugum hefir þetta breytzt svo, að nærfellt gengur nú sumsstaðar í áttina til gagnstæðra öfga, og má um það líklega segja sem oftar, að vandratað er meðalhófið og sjaldan fer betur, þá breytt er." Þegar þessi ummæli sr. Jónasar á Hrafna- gili eru höfð í huga, er ef til vill ekki ástæða til að gera of mikið úr áhrifum himnabréfs- ins á trúarlíf fólks hér á landi og almenna hegðun þess í daglegum störfum og þá alveg sérstaklega á helgum dögum. Engu að síður hygg ég, að návist þess hafi getað slcerpt trúaráhuga fólks og hvatt það til að vinna engin þau verk, sem stríddu almennt gegn helgihaldi fólks. Amma prjónaði mjög mikið alla ævi, enda þurfti hún þess á öll börnin þeirra og svo síðar á mörg barnabörn. Faðir minn minnt- ist þess oft frá æsku sinni í Meðallandi, að móðir sín hefði margar kvöld- og nætur- stundir setið uppi í rúmi sínu og prjónað, þegar kyrrð var komin á og börnin sofnuð eftir ys og þys daganna. Þá fyrst gafst henni tóm til að talca í prjónana. Var greypt í huga hans sú sýn frá barnæsku að sjá mömmu sína í rúminu bera við daufa útibirtu gegn- um sexrúðu gluggann á baðstofunni eða þá skin frá ljóstíru og róa fram í gráðið. Frá þessari bernskuminningu sagði hann oft. Ég man lílca sjálfur vel, að amma var síprjónandi, þegar hún dvaldist hjá okkur í Reykjavík nokkra vetur. En eftir sólarlag á laugardegi snerti hún aldrei prjónana og eklci aftur fyrr en eftir sólarlag á sunnudegi. Þennan tíma notaði afi minn meðal annars til að lesa fyrir þau úr guðsorðabólcum, svo sem hann hafði örugglega gert, meðan þau bjuggu í Meðallandi og síðar í Mýrdal. Er og elcki ólíklegt, að hann hafi á stundum lesið upphátt fyrir þau úr himnabréfinu, sbr. það, sem segir síðar í grein þessari. Himnabréf ömmu minnar er gamalt, svo sem fram hefur lcomið við samanburð. Því miður hef ég gleymt því, hvernig hún eign- aðist það, því að vafalítið hefur hún sagt mér það. En ég er ekki heldur viss um, að hún hafi vitað mikið um sögu þess og uppruna. Mig minnir samt að hafa heyrt, að hún hafi fengið það frá móður sinni, Guðrúnu Bjarnadóttur, sem fædd var í Efri- Ey 1825 og lézt þar 1901. Þó er þetta engan veginn öruggt í mínum huga. Himnabréfið, sem hér um ræðir og er í oktavóbroti, hefur verið brotið saman, svo að það félli vel að brjósti notandans. Merkilegt má það heita, að það er yfirleitt mjög vel læsilegt, þótt það hafi lengstum verið borið við heitan og oft sveittan lík- ama. Amma mun alltaf hafa haft hvítan flúnelspoka utan um það. Er trúlegt, að sá umbúnaður hafi lengi verið hafður og þannig hlíft Hb fyrir öllu hnjaski og eins of miklum hita og svita frá líkamanum. Því miður gætti ég þess elcki að fá polcann með bréfinu, þegar amma gaf mér það. Ég er sjálfur alls óvanur þeirri slcrift, sem er á Hb, en hún er mjög slcýr og víðast auð- læs. Slcriftin er falleg og svonefnt settletur (munlcaletur) að ég ætla. Stefán Karlsson handritafræðingur hefur hlaupið undir bagga um leshátt á ýmsum stöðurn. Hann hyggur, að bréfið hafi verið slcrifað upp á fyrri hluta 19. aldar eða jafnvel eitthvað fyrr. Ef svo er, er elclci ósennilegt, að langamma mín hafi einmitt fyrst borið liimnabréfið til verndar sér, áður en amma félclc það til varðveizlu, eins og áður er nefnt. 21
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172

x

Ritmennt

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.