Ritmennt - 01.01.2005, Qupperneq 95

Ritmennt - 01.01.2005, Qupperneq 95
RITMENNT Jónssonar, en í bréfi sem hann skrifar vini sínum, Þorláki Jónssyni á Stóru-Tjörnum, vitnar hann lítillega í Gunnvararsálm. Séra Björn segir Þorláld frá næturgesti með þess- um orðum: „Á föstudagsnóttina var gisti lijá mér maðurinn sem þú þekkir, Guðmundur á Varðgjá. Hann færði mér livern slcild- ing af gjöldum Kaupangskirkju til næstlið- inna fardaga, og var eins og Gunnvör, sem „skynsöm slcrafaði margt"."36 Er þar vitnað í fyrsta erindi Gunnvararsálms, eins og fram lcemur síðar í þættinum. Vera má að Jalcob og lcveðslcapur hans liafi goldið þess í nolclcru að samtíma honum voru uppi allmörg af þelclctari slcáldum þjóðarinnar, og má þar fyrst frægan telja fjölfræðinginn og slcáldið Eggert Ólafsson, sem var tveimur árum yngri en Jalcob, séra Björn Haildórsson í Sauðlaulcsdal, sem var jafnaldri hans, en lítið eldri voru Sveinn Sölvason, lögmaður á Munkaþverá, og séra Þorlálcur Þórarinsson á Ósi. Þá var séra Jón Þorlálcsson á Bægisá tuttugu árum yngri. Aulc þess var uppi á þessum tíma fjöldi all- þelclctra rímnaslcálda og annarra sem ortu á lílcum nótum og Jalcoh. Má þar nefna Látra- Björgu, sem þá var alkunn fyrir lcveðslcap sinn og ferðaðist milcið um Þingeyjarsýslu og Eyjafjörð. Fer varla hjá því að þau hafi þelclct hvort til annars þótt um það skorti heimildir. Áður en lcveðslcapur Jalcobs er slcoðaður nánar er rétt að gera sér grein fyrir þeim tímum sem hann lifði á. Ævi lians spannar að milclu leyti þrjá síðustu fjórðunga átj- ándu aldar, þeirrar aldar sem einna erfiðust hefur orðið ísJendingum vegna farsótta, eid- gosa og lcólnandi veðurfars. Þegar Jalcob fæddist var landsbúum rétt _________________SKÁLDIÐ SEM ÞJÓDIN GLEYMDI að byrja að fjöiga eftir að liafa orðið fæstir að talið er frá þjóðveidisöld, það er eftir stórubólu 1707, og nolclcrum árum áður en hann deyr dynja yfir móðuharðindin með öllum meðfylgjandi hörmungum. Kvæði lians, þau er fundist liafa, bera þó elclci milcil merlci þessara erfiðu tíma. Hann yrlcir á léttum nótum um daglegt líf förulconu, svo og danslcvæði, en einnig yrlcir hann um sögu íslands og persónur og athurði úti í heimi. Það er ljóst að bólcaeign Jalcobs Jónssonar, sem fram lcemur í slcrá hér á eftir, hefur verið óvenjulega milcil miðað við það sem gerðist á hans tíma. Meginuppistaðan er guðsorða- bælcur, þannig að lílcara er bólcasafni prests en bónda. Má það þó teljast eðlilegt þar sem yfirgnæfandi meiri hluti prentaðs máls hér á landi til þess tíma var guðsorð. Þó eru all- margar bælcur annars efnis og þá lielst um Jiúfræði og lögfræði. Slcortir þá að mestu þær bælcur sem liefðu getað nýst Jalcobi sem heimildagrunnur vegna lcveðslcapar hans um sögu íslands og atburði og stað- hætti úti um heim. Undantelcningarnar eru Snorra-Edda, en auðsæ eru áhrif þess rits á lcveðslcap hans, Hungurvalca og Annálar, sem hafa getað lcomið að nolclcru gagni, svo og Ólafs saga Tryggvasonar og Njála. Þá er það eftirtelctarvert að í bólcaslcránni er elclci getið handrita að lcvæðum Jalcobs, nema ef þau fælust undir titlinum Dægrastytting, sem elclci hefur fundist sem bólcarheiti frá þessum tímum. Önnur slcýring og ef til vill sennilegri er sú að yngri lcveðslcaparupp- slcriftir eða þess konar veraldlegt efni hafi 36 Peitsegja margt ísendibréfum. Finnur Sigmundsson tók saman, bls.192. 91
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172

x

Ritmennt

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.