Ritmennt - 01.01.2005, Side 140

Ritmennt - 01.01.2005, Side 140
VILBORG AUÐUR ÍSLEIFSDÓTTIR RITMENNT það til þess að þá þegar í hans biskupstíð hafi biskupsstóllinn haft skip í förum. í Biskupa sögum er skýrt frá því í sögubroti, að Gottskálk Kæneksson hafi látið byggja upp miðkirkjuna á Hólum og látið gera múr í kringum hana.20 Til slíkra stórbygg- inga þurfti venjulega timbur erlendis frá og bendir þetta til tryggra verslunarsambanda við Noreg. í embættistíð Gottskálks Kænekssonar voru skrifarar við kansellí konungs í Osló þokkalega ritfærir á norrænu og notuðu meira að segja stafinn þ.21 Af bréfum Gott- skálks Kænekssonar að dæma voru hann og skrifarar hans einnig vel færir á norræna tungu. Þeir skrifuðu gjarnan „wii" í staðinn fyrir vér. Þar fyrir utan var stafsetningin sérviskuleg og með ýmsu móti, sem vafa- laust helgaðist af breytilegum framburði og skorti á samræmdri réttritun. Svo slettu menn náttúrlega þýsku eins og gerðist og gekk á þessum tíma. Fleiri ættmenn Gottskálks bjuggu á íslandi, t.d. Valgerður Kæneksdóttir, systir biskupsins. Hún giftist árið 1466 Hallvarði Ámundssyni og lagði hann 300 gyllini til ráðahagsins, auk þess sem hann gaf konu sinni 100 gyllini í bekkjargjöf.22 Það var alger undantekning, að brúðarfólk legði fram svo háa upphæð í reiðufé. Jarðir, kúgildi og búfénaður voru hinn venjulegi gjaldmiðill. Olafur Rögnvaldsson, sem þá var orðinn biskup, gerði þessa frændkonu sína úr garði með mjög veglegan heimanmund. Fékk hún 60 hundraða, þ.e. andvirði stórbýlis eftir þeirrar tíðar verðlagi. Hafði Gottskálk biskup á hérvistardögum sínum gefið systur sinni jörðina Tungu í Núpsdal, sem metin var á 40 hundruð, og lagði Ólafur blessun sína yfir þá gjöf.23 Gottskálki til halds og trausts var bróð- ursonur hans, Ólafur Rögnvaldsson, og var hann kominn til íslands sumarið 1449.24 Ólafur virðist snemma hafa hafist til met- orða og er hans getið í bréfi, útgefnu í Kaupmannahöfn í mars 1453, og virðist hann þar vera í erindagjörðum frænda síns.25 Sama ár fékk hann erkibiskupsveitingu fyrir Oddastað,26 og árið 1458, að Gottskálki bisk- upi látnum, var hann kjörinn biskupsefni af klerkum Hólabiskupsdæmis. í kjörbréfinu lcemur fram, að klerkum er mjög áfram um að fá Ólaf til biskups og stendur þar eftirfarandi klausa: „Finnst það og í öllum greinum, að þeir [biskupar] hafa nýtilegastir verið heilagri kirkju, sem af voru landi hafa samþykktir verið."27 Þegar svo röggsamur maður sem Ólafur var, situr 36 ár á biskupsstóli, fer ekki hjá vegabréf fyrir pílagríma í suðurgöngu, brytaeið og prestseið í stöðluðu formi. I prestaeiðnum er tekið fram, að prestar skuli hvorki halda eiginkonu né fylgilconu á kirkjunnar kostnað. 20 Um Gottskálk Keniksson og Hóla biskupa", bls. 233. 21 DIIV, nr. 674. 22 DI V, nr. 420. Skýringin á þessu lausafé kann að vera sú, að Hallvarður hafi verið Norðmaður en ekki lendur maður á íslandi. 23 DI V, nr. 420. Um þessar mundir er minnst á Gottskálk Gottskálksson í Fornbréfasafni. Nafnið var mjög sjaldgæft á íslandi og því eru miklar líkur á því, að þessi Gottskálk hafi verið ættmaður þeirra Hólabiskupa. DIV, nr. 430. 24 DIV, nr. 27. 25 DIV, nr. 94. 26 DI V, nr. 93. 27 DIV, nr. 153. 136
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172

x

Ritmennt

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.