Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 140

Ritmennt - 01.01.2005, Blaðsíða 140
VILBORG AUÐUR ÍSLEIFSDÓTTIR RITMENNT það til þess að þá þegar í hans biskupstíð hafi biskupsstóllinn haft skip í förum. í Biskupa sögum er skýrt frá því í sögubroti, að Gottskálk Kæneksson hafi látið byggja upp miðkirkjuna á Hólum og látið gera múr í kringum hana.20 Til slíkra stórbygg- inga þurfti venjulega timbur erlendis frá og bendir þetta til tryggra verslunarsambanda við Noreg. í embættistíð Gottskálks Kænekssonar voru skrifarar við kansellí konungs í Osló þokkalega ritfærir á norrænu og notuðu meira að segja stafinn þ.21 Af bréfum Gott- skálks Kænekssonar að dæma voru hann og skrifarar hans einnig vel færir á norræna tungu. Þeir skrifuðu gjarnan „wii" í staðinn fyrir vér. Þar fyrir utan var stafsetningin sérviskuleg og með ýmsu móti, sem vafa- laust helgaðist af breytilegum framburði og skorti á samræmdri réttritun. Svo slettu menn náttúrlega þýsku eins og gerðist og gekk á þessum tíma. Fleiri ættmenn Gottskálks bjuggu á íslandi, t.d. Valgerður Kæneksdóttir, systir biskupsins. Hún giftist árið 1466 Hallvarði Ámundssyni og lagði hann 300 gyllini til ráðahagsins, auk þess sem hann gaf konu sinni 100 gyllini í bekkjargjöf.22 Það var alger undantekning, að brúðarfólk legði fram svo háa upphæð í reiðufé. Jarðir, kúgildi og búfénaður voru hinn venjulegi gjaldmiðill. Olafur Rögnvaldsson, sem þá var orðinn biskup, gerði þessa frændkonu sína úr garði með mjög veglegan heimanmund. Fékk hún 60 hundraða, þ.e. andvirði stórbýlis eftir þeirrar tíðar verðlagi. Hafði Gottskálk biskup á hérvistardögum sínum gefið systur sinni jörðina Tungu í Núpsdal, sem metin var á 40 hundruð, og lagði Ólafur blessun sína yfir þá gjöf.23 Gottskálki til halds og trausts var bróð- ursonur hans, Ólafur Rögnvaldsson, og var hann kominn til íslands sumarið 1449.24 Ólafur virðist snemma hafa hafist til met- orða og er hans getið í bréfi, útgefnu í Kaupmannahöfn í mars 1453, og virðist hann þar vera í erindagjörðum frænda síns.25 Sama ár fékk hann erkibiskupsveitingu fyrir Oddastað,26 og árið 1458, að Gottskálki bisk- upi látnum, var hann kjörinn biskupsefni af klerkum Hólabiskupsdæmis. í kjörbréfinu lcemur fram, að klerkum er mjög áfram um að fá Ólaf til biskups og stendur þar eftirfarandi klausa: „Finnst það og í öllum greinum, að þeir [biskupar] hafa nýtilegastir verið heilagri kirkju, sem af voru landi hafa samþykktir verið."27 Þegar svo röggsamur maður sem Ólafur var, situr 36 ár á biskupsstóli, fer ekki hjá vegabréf fyrir pílagríma í suðurgöngu, brytaeið og prestseið í stöðluðu formi. I prestaeiðnum er tekið fram, að prestar skuli hvorki halda eiginkonu né fylgilconu á kirkjunnar kostnað. 20 Um Gottskálk Keniksson og Hóla biskupa", bls. 233. 21 DIIV, nr. 674. 22 DI V, nr. 420. Skýringin á þessu lausafé kann að vera sú, að Hallvarður hafi verið Norðmaður en ekki lendur maður á íslandi. 23 DI V, nr. 420. Um þessar mundir er minnst á Gottskálk Gottskálksson í Fornbréfasafni. Nafnið var mjög sjaldgæft á íslandi og því eru miklar líkur á því, að þessi Gottskálk hafi verið ættmaður þeirra Hólabiskupa. DIV, nr. 430. 24 DIV, nr. 27. 25 DIV, nr. 94. 26 DI V, nr. 93. 27 DIV, nr. 153. 136
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172

x

Ritmennt

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.