Ritmennt - 01.01.2005, Page 140

Ritmennt - 01.01.2005, Page 140
VILBORG AUÐUR ÍSLEIFSDÓTTIR RITMENNT það til þess að þá þegar í hans biskupstíð hafi biskupsstóllinn haft skip í förum. í Biskupa sögum er skýrt frá því í sögubroti, að Gottskálk Kæneksson hafi látið byggja upp miðkirkjuna á Hólum og látið gera múr í kringum hana.20 Til slíkra stórbygg- inga þurfti venjulega timbur erlendis frá og bendir þetta til tryggra verslunarsambanda við Noreg. í embættistíð Gottskálks Kænekssonar voru skrifarar við kansellí konungs í Osló þokkalega ritfærir á norrænu og notuðu meira að segja stafinn þ.21 Af bréfum Gott- skálks Kænekssonar að dæma voru hann og skrifarar hans einnig vel færir á norræna tungu. Þeir skrifuðu gjarnan „wii" í staðinn fyrir vér. Þar fyrir utan var stafsetningin sérviskuleg og með ýmsu móti, sem vafa- laust helgaðist af breytilegum framburði og skorti á samræmdri réttritun. Svo slettu menn náttúrlega þýsku eins og gerðist og gekk á þessum tíma. Fleiri ættmenn Gottskálks bjuggu á íslandi, t.d. Valgerður Kæneksdóttir, systir biskupsins. Hún giftist árið 1466 Hallvarði Ámundssyni og lagði hann 300 gyllini til ráðahagsins, auk þess sem hann gaf konu sinni 100 gyllini í bekkjargjöf.22 Það var alger undantekning, að brúðarfólk legði fram svo háa upphæð í reiðufé. Jarðir, kúgildi og búfénaður voru hinn venjulegi gjaldmiðill. Olafur Rögnvaldsson, sem þá var orðinn biskup, gerði þessa frændkonu sína úr garði með mjög veglegan heimanmund. Fékk hún 60 hundraða, þ.e. andvirði stórbýlis eftir þeirrar tíðar verðlagi. Hafði Gottskálk biskup á hérvistardögum sínum gefið systur sinni jörðina Tungu í Núpsdal, sem metin var á 40 hundruð, og lagði Ólafur blessun sína yfir þá gjöf.23 Gottskálki til halds og trausts var bróð- ursonur hans, Ólafur Rögnvaldsson, og var hann kominn til íslands sumarið 1449.24 Ólafur virðist snemma hafa hafist til met- orða og er hans getið í bréfi, útgefnu í Kaupmannahöfn í mars 1453, og virðist hann þar vera í erindagjörðum frænda síns.25 Sama ár fékk hann erkibiskupsveitingu fyrir Oddastað,26 og árið 1458, að Gottskálki bisk- upi látnum, var hann kjörinn biskupsefni af klerkum Hólabiskupsdæmis. í kjörbréfinu lcemur fram, að klerkum er mjög áfram um að fá Ólaf til biskups og stendur þar eftirfarandi klausa: „Finnst það og í öllum greinum, að þeir [biskupar] hafa nýtilegastir verið heilagri kirkju, sem af voru landi hafa samþykktir verið."27 Þegar svo röggsamur maður sem Ólafur var, situr 36 ár á biskupsstóli, fer ekki hjá vegabréf fyrir pílagríma í suðurgöngu, brytaeið og prestseið í stöðluðu formi. I prestaeiðnum er tekið fram, að prestar skuli hvorki halda eiginkonu né fylgilconu á kirkjunnar kostnað. 20 Um Gottskálk Keniksson og Hóla biskupa", bls. 233. 21 DIIV, nr. 674. 22 DI V, nr. 420. Skýringin á þessu lausafé kann að vera sú, að Hallvarður hafi verið Norðmaður en ekki lendur maður á íslandi. 23 DI V, nr. 420. Um þessar mundir er minnst á Gottskálk Gottskálksson í Fornbréfasafni. Nafnið var mjög sjaldgæft á íslandi og því eru miklar líkur á því, að þessi Gottskálk hafi verið ættmaður þeirra Hólabiskupa. DIV, nr. 430. 24 DIV, nr. 27. 25 DIV, nr. 94. 26 DI V, nr. 93. 27 DIV, nr. 153. 136
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172

x

Ritmennt

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.