Ritmennt - 01.01.2005, Qupperneq 147

Ritmennt - 01.01.2005, Qupperneq 147
RITMENNT ODDUR NORSKI OG NÝJA TESTAMENTIIÐ 1540 Hér verða færð rök fyrir því, að Oddur hafi verið fæddur á árabilinu 1495/6. Biskupa annálar Jóns Egilssonar greina frá því, að Oddur hafi alist upp með föðurfrændum sínum í Noregi frá 6 ára aldri.67 Yarla hefur drengurinn verið sendur einn síns liðs alla leið til Noregs. Guttormur frændi hans flutti hins vegar 1502 eða 1503 frá íslandi aftur til Björgvinjar, en hann hafði þá misst eiginkonu sína, Guðríði Finnbogadóttur. Sennilega hefur Oddur fylgt honum til Noregs og alist upp á heimili hans eða á heimili Péturs föðurbróður síns.68 Samkvæmt þessu hlýtur hann að vera fæddur 1495/6. í skýrslu Þormóðar Ásmundssonar um fráfall Odds segir, að hann hafi um tíma dvalist hjá föður sínum að Hólum, en siglt aftur til útlanda að honum látnum. Þormóður lýsir útliti Odds á eftirfarandi hátt: „Þar var hann saklaus stunginn með puck [sicj hjá vinstra auga af Ólafi heitnum í Dal föður Markúsar og þar af lýttist hann noltkuð. Hann var hár maður og þykkur eftir hæð, fríður í andliti."69 Varla hefur Oddur verið barn að aldri, þegar hann lenti í þessum blóðugu ryskingum. Þormóður segir ennfremur urn Odd: „Hann var svo iðinn maður og ástundunarsamur, þá hann átti ekki öl eður var ei hindraður af öðrum önnum að liann tók sér ekkert annað fyrir hendur en að lesa og skrifa og útleggja bækur." Og áfram heldur Þormóður: „... og má með réttu telja hann með þeim sem þessu sínu móðurlandi hafa gagnsamastir verið."70 Fleiri úr fjölskyldunni bjuggu tímabundið í Noregi, t.d. Kristín systir Odds ásamt Þorvarði eiginmanni sínum, sem átti „garð" þar í landi. Þorvarður lést í Noregi árið 1513 og flutti eldtjan þá aftur til íslands.71 Fleiri íslenskir höfðingjar dvöldust langdvölum í Björgvin, í upphafi 16. aldar t.d. Björn Þor- leifsson jungkæri á Reylchólum, sem var í þjónustu Hans biskups í Björvin.72 Þá mun jafnan hafa verið slæðingur af íslendingum í íslendingagarðinum í Björvin. Má gera ráð fyrir, að þarna hafi verið nokkuð öflug Islendinganýlenda. Um þessar mundir mun hafa verið mikil þýðingarstarfsemi í gangi víða um Noreg, ekki hvað síst í stórbæjum eins og Björgvin.73 Lögmenn eins og t.d. Guttormur Nikulásson, sem búið hafði um árabil á íslandi, hljóta að skálkssonar, bls. 3. Rök Jóns fyrir þessu er að finna í formála Odds að Opinberunarbólúnni, þar sem hann kallar sjálfan sig „ónýtan yngling". En á þessum tíma var að ryðja sér til rúms mærðarfullt orðalag að þýsltri fyrirmynd, þar sem þótti kurteisi að gera sem minnst úr sjálfum sér. Árið 1540 var Oddur bæði embættislaus og jarðnæðislaus og var því félagslega séð „ónýtur ynglingur" burtséð frá líffræðilegum aldri. Ágætt dæmi um þessa mærð er bréf Gísla Jónssonar súperintendents í Skálholti og presta lians til konungs frá árinu 1559. DI XIII, nr. 307. 67 Jón Egilsson, „Bisltupa annálar", bls. 76. 68 Athyglisvert er, að Oddur skírir son sinn í höf- uðið á Pétri frænda sínum en ckki í höfuðið á Guttormi. Kann þetta að benda til þess, að hann hafi alist upp hjá Pétri Nikulássyni og viljað sýna föðurbróður sínum sóma á þennan hátt. Þegar þetta var, var Guttormur var orðinn ekkill og líklegast umhendis fyrir liann að sinna barnauppeldi. Pétur Oddsson flutti með fjölskyldu sína til Noregs að vitja arfs. Jóni í Hítardal segist svo frá: „... en af því stórir herramenn liéldu góssin, tregaðist sólcnin fyrir Pétri, útlendum einstæðingsmanni, svo hann missti þeirra [eignanna]." Jón Halldórsson, „XX. Hólabislcup, Gottslcállc Nilculásson". Sjá einnig: DI XIII, nr. 102. 69 DIXIII, nr. 102. 70 Sama heimild, sama stað. 71 Bogi Benediktsson, Sýslumannaæfir IV, bls. 236. 72 D1 VIII, nr. 80, 81. 73 Knut Robberstad, Rettsoga, bls. 203 o.áfr. 143
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172

x

Ritmennt

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.