Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1960, Síða 36

18
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS ÍSLENDINGA
fyrstu slíka hátíð á íslandi, og var
hún helguð fjórum listgreinum,
leik-, tón-, söng- og danslist, eins
og tíðkast um þess konar hátíðir.
Ætla ég, að þeir hinir mörgu, sem
sáu hátíðarsýningarnar, muni verða
sammála um það, að Listahátíðin
hafi ágætlega náð tilgangi sínum.
í vinsamlegu boði Guðlaugs Rósin-
kranz þjóðleikhússtjóra naut ég
þeirrar m i k 1 u og lærdómsríku
ánægju að sækja tvær af sýningun-
um í sambandi við hátíðina.
Sú fyrri var hin fræga og vin-
sæla þjóðarópera Tékka, „Selda
brúðurin“, sem úrvals óperusöngv-
arar frá óperunni í Prag sýndu sem
boðsgestir Þjóðleikhússins, með að-
stoð nokkurra íslenzkra söngvara,
en Þjóðleikhúskórinn og Sinfóníu-
hljómsveit Islands önnuðust tónlist-
ina að öðru leyti. Réttilega er þessu
fræga listaverki, í stuttu máli, lýst
í þessum orðum: „Það má segja, að
tékknesk þjóðarsál endurspeglist í
þessari óperu. Uppistaðan eru þjóð-
lög og gömul dansstef, meistaralega
ofin saman í eina heild. Leikandi
létt og skemmtileg, en á bak við
leynist þungur tregi.“ (Morgun-
blaðið, 26. maí 1960). Er og skemmst
frá því að segja, að hið tékkneska
listafólk fór þannig með hlutverk
sín, að hreinasta unun var á að horfa
og hlýða, svo að seint mun gleymast
leikhúsgestum. íslenzku söngvar-
arnir og dansfólkið stóðu sig einnig
með prýði, þótt stuttur tími hefði
verið til æfinga, enda bar tékkneski
leikhússtjórinn mikið lof á hið ís-
lenzka listafólk.
Hin hátíðarsýningin, sem ég sótti,
var óperan „Rigoletto“ eftir Verdi,
víðfræg og margdáð í senn. Fór
Guðmundur Jónsson með titilhlut-
verkið, en valdir sænskir óperu-
söngvarar með hin aðalhlutverkin,
og leystu þessir söngvarar hlutverk
sín af hendi með miklum ágætum.
Var sýningin í heild sinni mjög
áhrifamikil og minnisstæð.
Og þegar ég hrifnum huga sat
í Þjóðleikhúsinu þessi yndislegu
kvöld og teygaði djúpt af þeim bikar
ánægju og göfgandi máttar, sem
fögur og mikil list á yfir að ráða,
varð mér eðlilega hugsað til þeirra,
er áttu mestan hlut að því, að ís-
lendingar eiga nú Þjóðleikhús, sem
þegar hefir veitt nýjum menningar-
straumum inn í líf þjóðarinnar. Hug-
ur minn staðnæmdist sérstaklega við
nafn míns kæra vinar frá skólaár-
unum í Reykjavík, hins óþreytandi
brautryðjanda og baráttumanns í
leikhúsmálinu, Indriða rithöfundar
Einarssonar. Fagurlega og maklega
hyllir Tómas Guðmundsson hann í
forljóði sínu við vígslu Þjóðleikhúss-
ins 20. apríl 1950:
„Já, Indriði, hér stígur morgunmild
þín minning fram. Hér leiztu
skyggnum augum
þá skjaldborg rísa um lands þíns
list og snilld,
sem löngum þótti draumsýn einni
skyld.
En þér brann ævilangt sú trú í
taugum,
að þjóð, sem hafnar heimsins list,
er dæmd
til hels og þagnar, dæmd frá tign
og sæmd.
Og víl og beyg þú lýstir lands þíns
fjendur
og lýstir hvorutveggja stríði á
hendur.“