Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Síða 43

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 43
hrafnhildUr V. k Jartansdóttir, kristJana stella blöndal og sif einarsdóttir
svona upp á að fólk líti ekki á mig sem manneskju sem að klárar ekki verkefni sem
hún tekur að sér og svona … það er svona helst þess vegna sem að ég myndi vilja
klára þetta.
Þegar Brynhildur er spurð hvaða menntun hún hafi segist hún vera háskólamenntuð
en tekur fram að hún hafi ekki lokið námi. Hún réttlætir það að hún hafi ekki lokið námi
með því að segja að í núverandi starfi fái hún mun hærri laun en hún gæti nokkurn
tímann fengið út á háskólamenntun sína. Hún telur fólk samþykkja þá afsökun. Arna
og Hanna reyna hins vegar að komast hjá því að geta þess að þær hafi ekki lokið há-
skólanáminu. Hanna sagðist stundum ,,ljúga“ og segjast vera háskólamenntuð því
henni finnist það líka vera lygi að hún hafi ekki neina menntun. Gísli og Stefán voru á
sama máli og líta svo á að þeir séu háskólamenntaðir þó svo að þeir hafi ekki ,,prófið
sem sannar það“.
umræður
Meginniðurstöður þessarar rannsóknar eru þær að nemendur sem hurfu frá háskóla-
námi síðla á námsferlinum töldu ómarkvisst námsval helstu ástæðu þess að þeir hættu
námi, svo og það að námið var ekki ígrundað skref á náms- og starfsferli þeirra. Þá
höfðu þeir ekki heldur tileinkað sér agaðar námsvenjur. Þeim fannst námstíminn við
Háskóla Íslands hafa verið ánægjulegur tími og fengu hvatningu og stuðning til náms
frá fjölskyldum sínum. Þeim gekk ágætlega í námi þar til kom að BA-ritgerðarskrif-
um. Þeir töldu það ekki skipta sköpum fyrir sig í núverandi starfi að ljúka náminu en
álitu að háskólagráða myndi styrkja stöðu þeirra á vinnumarkaði og auka möguleika
á frekara námi. Þeir höfðu upplifað skömm yfir að hafa ekki lokið því námi sem að var
stefnt og töldu að það yrði mikill persónulegur ávinningur að ljúka náminu.
Áberandi var að námsval viðmælenda var fremur ómarkvisst og náms- og starfs-
ferill þeirra ómótaður. Þessar niðurstöður styðja hugmyndir Tintos (1975, 1993) um
að útskrift nemenda ráðist að miklu leyti af því hvort markmið með námi séu skýr og
háskólanámið þáttur í heildstæðum náms- og starfsferli. Þær eru jafnframt í samræmi
við þær niðurstöður að nemendur velja oft nám frekar út frá áhuga en hagnýtu gildi
(Ingi Rúnar Eðvarðsson og Guðmundur Kristján Óskarsson, 2010). Könnun meðal
brotthvarfsnemenda við Háskóla Íslands sýnir að rúmlega helmingi þeirra fannst
erfitt að velja sér háskólanám (Heiður Hrund Jónsdóttir og Friðrik H. Jónsson, 2008).
Sambærilegar niðurstöður hafa einnig komið fram í erlendum rannsóknum (sjá t.d.
Ozga og Sukhnandan, 1998; Smith og Naylor, 2001; Stratton o.fl., 2007, 2008).
Nemendurnir virtust hafa aðlagast háskólasamfélaginu nokkuð vel og ekki skorti
á tryggð þeirra við skólann. Þeim leið ágætlega í náminu þar til kom að skrifum loka-
ritgerðar en mjög misjafnt var hversu virkan þátt þeir tóku í félagslífi innan skólans.
Vera má að aðlögun nemenda að háskólasamfélaginu vegi minna í tengslum við brott-
hvarf síðla á námsferlinum en við upphaf hans en flestar rannsóknir beina sjónum að
brotthvarfi við upphaf háskólanáms eða á fyrstu tveimur árum í námi (sjá t.d. Herzog,
2005; Johnson, 2006; Stratton o.fl., 2007, 2008; Tinto, 1993). Viðmælendur virtust þó