Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Síða 129

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 129
anna- l ind pétUrsdótt i r
Til að meta áreiðanleika beinu athugananna voru gerðar áreiðanleikamælingar í
6,2% af 660 athugunum þar sem tveir teymismeðlimir skráðu hegðunina óháð hvor
öðrum og könnuðu í kjölfarið samræmið á milli skráninganna. Áreiðanleikinn var
reiknaður með því að deila fjölda tilvika þar sem athugendur voru sammála með
heildarfjölda skráðra tilvika og margfalda með 100%. Samræmi milli athugenda
reyndist frá 65% upp í 100%, að meðaltali 90,1%.
Rannsóknarsnið
Könnuð voru áhrif framkvæmdar virknimats og stuðningsáætlunar (frumbreytu) á
truflandi hegðun (fylgibreytu 1), árásarhegðun (fylgibreytu 2) og virka þátttöku nem-
enda með hegðunarerfiðleika í bekkjar- og deildarstarfi (fylgibreytu 3). Gögnum um
fylgibreytur nemendanna (1–3) var safnað af teymum háskólanema a.m.k. þrisvar fyrir
íhlutun (grunnlínumælingar, A) og eftir íhlutun (B), þannig að um AB-einstaklings-
rannsóknarsnið var að ræða (Kennedy, 2004). Hvert teymi safnaði ýmist gögnum um
truflandi hegðun eða árásarhegðun og/eða virka þátttöku. Gögnin úr grunnlínu- og
íhlutunarmælingum hverrar annar voru síðan tekin saman og meðaltöl fyrir og eftir
íhlutun borin saman fyrir nemendur á hverju skólastigi.
Framkvæmd
Gögnum var safnað vorin 2009, 2010 og 2011 í tengslum við valnámskeið um úrræði
við hegðunar- og tilfinningalegum erfiðleikum barna innan framhaldsnáms í upp-
eldis- og menntunarfræðum. Þegar háskólanemarnir hittust í upphafi námskeiðs (í
„staðlotu“ eins og það er orðað á Menntavísindasviðinu) voru tveggja til fjögurra
manna teymi sett saman þannig að a.m.k. einn teymismeðlimur hefði tengsl við skóla
þar sem hægt væri að finna nemanda með langvarandi hegðunarerfiðleika til að vinna
með í verkefninu. Í sumum tilvikum voru starfandi kennarar í teymunum sem óskuðu
eftir að unnið væri með nemanda úr þeirra bekk. Eftir að leyfi foreldra var fengið
unnu teymin verkefni með hliðsjón af skriflegum leiðbeiningum um virknimat og
gerð stuðningsáætlunar í sex hlutum. Hverjum hluta verkefnisins var skilað í rafrænu
formi til umsjónarkennara námskeiðsins sem gaf teymi skriflega viðgjöf áður en það
vann næsta hluta. Hvert teymi framkvæmdi virknimat og stuðningsáætlun með ein-
um nemanda á einu misseri, fyrir utan eitt teymi sem vann með tveimur nemendum.
Fyrstu þrír hlutar verkefnisins fólu í sér lýsingu á styrkleikum nemanda, skilgrein-
ingu á erfiðu hegðuninni, úrvinnslu fyrirliggjandi gagna, beinar athuganir í þeim
aðstæðum þar sem erfiðrar hegðunar gætti helst og viðtöl við kennara og foreldra. Beðið
var með viðtal við nemanda, þar sem hann var meðal annars upplýstur um að fylgst
hefði verið með hegðun hans, þar til grunnlínumælingum var lokið til að lágmarka
áhrif vitneskjunnar á niðurstöður skráninganna. Hvert teymi gerði endurteknar mæl-
ingar á þeirri markhegðun sem það taldi helst þurfa að breytast hjá nemandanum og
mat þróunina fyrir og eftir íhlutun. Vorið 2011 var teymunum einnig kennt og uppálagt
að athuga áreiðanleika mælinga sinna með því að kanna samræmi á milli óháðra
skráninga tveggja teymismeðlima, með það að markmiði að ná yfir 80% samræmi.