Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Blaðsíða 137

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 137
anna- l ind pétUrsdótt i r
þroska eða tilviljunar, á markhegðunina. Hins vegar verður að hafa í huga að nem-
endurnir höfðu langa sögu um hegðunarerfiðleika, þar sem litlar jákvæðar breytingar
höfðu átt sér stað, en sýndu svo umtalsverðar framfarir þegar einstaklingsmiðaðar
stuðningsáætlanir byggðar á virknimati hófust. Líta má svo á að í hvert skipti sem
breytingar urðu við íhlutun hjá hverjum af þátttakendunum 49, en ekki á öðrum tíma,
renni hver endurtekning á áhrifunum stoðum undir tengsl íhlutunar við breyting-
arnar á markhegðuninni (Horner, Carr, Halle, McGee, Odom og Wolery, 2005). Niður-
stöðurnar hafa þó takmarkað alhæfingargildi þar sem um tiltölulega fáa þátttakendur
er að ræða sem voru valdir eftir hentugleika hvers teymis fyrir sig.
Næstu skref
Í síðari rannsóknum mætti bæta úr ýmsum takmörkunum þessarar rannsóknar.
Mögulega væri hægt að nota sterkara rannsóknarsnið, eins og margfalda grunnlínu
(e. multiple baseline) sem gæfi ekki bara færi á að bera saman hegðun og námsástund-
un nemenda fyrir og eftir íhlutun heldur líka milli nemenda. Einnig væri æskilegt að
gera rannsókn með fleiri þátttakendum sem væri skipt af handahófi í tilrauna- og
samanburðarhóp til að hægt sé að draga afdráttarlausari ályktanir af niðurstöðunum
um áhrif aðferðanna í þýðinu almennt.
Í þessari rannsókn var ekki kannað hvernig hver og einn teymismeðlimur stóð
sig í framkvæmd aðferðanna. Hins vegar skiluðu teymin skriflegri skýrslu um hvert
skref sem gaf upplýsingar um færni teymanna í framkvæmdinni, þó að þau gögn hafi
ekki verið birt í þessari grein. Æskilegra væri að nota leiðir til að meta frammistöðu á
einstaklingsgrundvelli. Einnig er mikilvægt að meta gæði framkvæmdar aðferðanna
og kanna tengsl á milli þeirra og breytinga í hegðun og námsástundun nemendanna
sem unnið er með.
Fróðlegt væri að skoða betur nýtingarmöguleika virknimats og stuðningsáætlunar
í vinnu með eldri nemendum og við úrlausn fjölbreyttari erfiðleika. Aðeins tvö teymi
unnu með nemendur í framhaldsskóla, enda voru námsgögnin í námskeiðinu frekar
miðuð við yngri nemendur. Þrátt fyrir það náðu teymin vel að nýta aðferðirnar til að
draga úr erfiðri hegðun tvítugs nemanda með einhverfu og auka námsástundun sautján
ára nemanda með lesblindu. Aðeins eitt teymi vann með tilfinningalega erfiðleika,
tilhneigingu leikskólabarns til að draga sig í hlé og forðast samskipti við aðra („fara
í fýlu“), og tókst að draga verulega úr þeirri hegðun og auka jákvæð samskipti við
aðra. Frekari rannsókna er þörf til að skoða betur hvernig hægt er að nýta virknimat
og stuðningsáætlanir innan framhaldsskóla og fyrir nemendur með tilfinningalega
erfiðleika (Kern o.fl., 2004).
Þar sem námskeiðið stendur aðeins yfir í eitt misseri reyndist ekki unnt að gera
eftirfylgdarmælingar á hegðun til að kanna áhrif stuðningsáætlana til lengri tíma.
Hins vegar gerðu teymin áætlun um viðhald á árangri og yfirfærslu færni á fleiri
aðstæður og voru hvött til þess að stuðla að framkvæmd þeirrar áætlunar á vettvangi.
Mikilvægt er að rannsaka hvernig teymum gengur að auka smám saman kröfur og
ýta undir sjálfstæða færni hjá nemendum og með hvaða hætti er hægt að stuðla að
langvarandi árangri.