Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1997, Síða 293

Skipulag staðlamála 291
þessara samtaka er mikil samvinna en núverandi skipulag staðlamála á sér auðvitað sögulegar
skýringar. Væri skipuleg staðlavinna að hefjast í dag lægi munurinn eflaust í færri samtökum.
Tengsl fjölþjóðlegra staðlasamtaka eru sýnd á mynd I.
Samtökin IEC, ISO, CEN og CENELEC eru fjölþjóðasamtök þar sem staðlaráð einstakra
landa eru hinir eiginlegu aðilar. Aðilar að CEN og CENELEC eru öll lönd Evrópusambands-
ins (ESB) og EFTA, 18 talsins. Auk þess hefur hvort samband allmarga aukaaðila. Að IEC
eiga 52 lönd aðild og 104 að ISO. Um evrópsku fjarskiptastaðlasamtökin ETSI (European
Telecommunications Standards Institute) sem stofnuð voru árið 1987 gegnir öðru máli.
Einstök fyrirtæki í Evrópu (einnig Mið- og Austur-Evrópu) geta orðið aðilar og er aðildarlisti
ETSI því mun lengri en hinna samtakanna sem fyrr voru nefnd, eða um 450 aðilar. Póstur og
sími er eina íslenska fyrirtækið sem er aðili að ETSI. Alþjóða fjarskiptasambandið ITU (Inter-
national Telecommunication Union) er nú ein af stofnunum Sameinuðu þjóðanna, en var upp-
haflega stofnað af símastjórnum árið 1865. Hefðbundið verkefni ITU er gerð tilmæla um fjar-
skiptabúnað og tæki og hafa þau haft jafnmikla þýðingu og staðlar enda þótt þau skipi ekki
alls staðar sama formlegan sess og alþjóðlegir og þjóðlegir staðlar. Að ITU eiga 185 lönd
aðild, en að auki 363 fyrirtæki og samtök.
Alþjóðastig
Evrópustig
Innanlandsstig
Mynd 1 Tengsl fjölþjóðlegra staðlasamtaka.
Staðlaráð íslands (STRÍ) er formlega aðili að CEN, CENELEC og ISO fyrir íslands hönd.
Þá má nefna að STRÍ tekur einnig þátt í norræna stöðlunarsamstarfinu INSTA og annast
þjónustu fyrir Póst og síma vegna ETSI.
4 Tilskipanir og staðlar - Nýja aðferðin
Nýja aðferðin (New Approach) var innleidd innan ESB árið 1985, og í aðildarlöndum EFTA
(nema Sviss) í kjölfar EES-samningsins 1994. Segja má að fyrirmynd hennar hafi verið
lágspennutilskipunin (Low Voltage Directive) frá 1973. Nýja aðferðin gjörbreytti stöðu evr-
ópskra staðla á innri markaði ESB (EES) og eru staðlar nú í lykilhlutverki varðandi fram-
leiðslu, vottun og prófanir og markaðssetningu á þeim vöruflokkum sem nýaðferðartilskipan-
ir ESB ná til. Einnig er skylt að vísa til staðla í opinberum útboðum sem fara yfir ákveðna
upphæð.