Árbók VFÍ/TFÍ - 01.01.1997, Page 301

5-2
Haraldur Sigþórsson
Umferðaröryggi í þéttbýli
Hér á eftir verður einkum fjallað um umferð og öryggi innan þéttbýlis, en ýmsar upplýsingar
sem fram koma eiga ennfremur við um dreifbýli. Óhöpp eru hér skilgreind sem allir árekstrar
og ákeyrslur, þó að einungis sé um eignatjón að ræða, en slys er nefnt óhapp með meiðslum
á fólki. Óhappatíðni er óhöpp á milljón ekna kílómetra og slysatíðni er slys á milljón ekna
kílómetra.
Óhappa- og slysatíðni lækkar með aukinni umferð [3]. Óhöppum og slysum fjölgar, en
ekki hlutfallslega í takt við aukningu umferðar (sjá mynd 1). Augljóst er þó að umferð er langt
frá því að vera eini áhrifavaldurinn, heldur kemur til flókið samspil manns, bíls og umhverfis.
Útfærsla gatna hefur áhrif á óhappa- og slysatíðni. Því betri útfærsla, því lægri óhappa- og
slysatíðni (sjá mynd 2) [ 1,2,3]. Þetta er staðreynd, þrátt fyrir það að hraði umferðar sé meiri
þar sem útfærslur cru betri. Að sjálfsögðu er samt ekki unnt að breyta verslunar- og safngöt-
um í umferðargötur. Þetta er heldur ekki æskilegt því að óvarðir vegfarendur verða t.d. að hafa
sín svæði (götur) innan þéttbýlis. Með flokkuðu gatnakerfi er reynt að leiða umferðina eftir
umferðargötum en takmarka eftir megni umferð eftir götum innan hverfa. Með stjórnun bíla-
stæða og skynsamlegri staðsetningu þjón-
ustumiðstöðva er hægt að hagræða umferð
eftir verslunargötum.
Með stórframkvæmdum á stofn- og tengi-
brautum og ýmsum öðrum lagfæringum á
aðalgatnakerfinu er hægt að ná miklum
árangri í fækkun óhappa og slysa. Með arð-
semislíkönum í tengslum við reiknilíkan um-
ferðar er hægt að dæma áhrif ýmissa stór-
framkvæmda (sjá mynd 3) [1]. Einnig er
hægt að meta áhrif einstakra þátta. Myndin
sýnir áhrif umferðaröryggis eingöngu og hafa
verður í huga að hér eru einungis sýnd dæmi
um þær fjárhæðir sem í húfi eru fyrir eina
ákveðna framkvæmdaröð. Að baki þessu
liggja ýmsar forsendur sem ekki verður farið
Haratdur Sigþórsson lauk byggingarverk-
fræðiprófi frá HÍ 1985, varð Dipl.-lng. í
bæjarverkfræði á sviði umferðar- og skipu-
lagsmála frá háskólanum í Karlsruhe í
Þýskalandi 1989 og Dr.-lng. með ritgerð
um umferðarslys frá sama skóla 1993.
Hann aðstoðaði við rannsóknir hjá Institut
fur Verkehrswesen í
Karlsruhe 1990-1992,
var verkfræðingur hjá
umferðardeild borg-
arverkfræðings öðru
hverju 1986-1990, deild-
arverkfræðingur á sama
stað í fullu starfi
1992-1996 en starfar
nú á Nýja Sjálandi.