Læknablaðið - 15.04.1996, Side 46

300
LÆKNABLAÐIÐ 1996; 82
38%. Magakrabbamein er ennþá algeng meinsemd
meðal fslendinga og eina lækningavonin felst í
brottnámi æxlisins. Þó sjúkdómurinn sé oft langt
genginn við greiningu er reynt að gera aðgerð til
lækninga hjá stórum hluta sjúklinga. Skurðdauði er
ásættanlega lágur í ljósi umfangs þeirra aðgerða sem
gerður er á þetta gömlum sjúklingahópi sem oft er
merktur af sínum sjúkdómi.
8. Magakrabbamein á
Borgarspítala. Hvað hefur gerst á
25 árum?
Gunnar Mýrdal, Þorvaldur Jónsson, Gunnar H.
Gunnlaugsson, Helgi K. Sigurðsson, Jón Níelsson
Skurðlœkningadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
Fossvogi
Gerð var afturskyggn könnun á öllum sjúklingum
sem lögðust á skurðlækningadeild Borgarspítalans
vegna magakrabbameins á árunum 1968 til 1992. Það
voru alls 354 sjúklingar, 238 karlar og 116 konur,
miðaldur 70 ár. Rannsóknartímanum var skipt í
fimm ára tímabil og sömu breytur skoðaðar fyrir öll
tímabil. Til þess að fá gleggri mynd af hugsanlegum
breytingum sem orðið hefðu á rannsóknartímanum
öllum voru borin saman fyrstu tvö fimm ára tímabil-
in og tvö síðustu. Kyn- og aldursdreifing var sam-
bærileg fyrir öll tímabil. Greiningaraðferðir breytt-
ust verulega. Þannig voru 77% sjúklinga greindir
með röntgenrannsókn fyrstu 10 árin, en 84% með
magaspeglun síðustu 10 árin. Tíðni algengustu ein-
kenna við greiningu, svo sem kviðverkir, megrun og
blóðuppköst (hematemesis) eða melena hélst svipuð
allan tímann, nema hvað fleiri voru blóðlausir á
fyrra 10 ára tímabilinu (44% á móti 29%). Hlutfall
þeirra sjúklinga sem engin aðgerð var gerð á lækkaði
úr 10% í 6%, könnunar- og líknandi (palliative)
aðgerðum fækkaði úr 46% í 21%, og aðgerðum til
lækninga fjölgaði úr 44% í 73%. Aðgerðartegundir
breyttust verulega, og fjölgaði algjöru magaúrnámi
úr 6% í 31%. Skurðdauði lækkaði úr 13% í 3%.
Útbreiðsla æxlisvaxtar við greiningu breyttist nokk-
uð. Þannig jókst early cancer úr 3% í 11%, og sjúk-
lingum með vöxt í aðlæg líffæri eða fjarmeinvörp
fækkaði úr 49% í 33%. Samkvæmt þessum niður-
stöðum hefur aldurs- og kynjaskipting sjúklinga með
magakrabbamein ekki breyst síðastiiðin 25 ár og
einkennamynd sjúkdómsins hefur lítið breyst. Svip-
að hlutfall sjúklinga fer í einhvers konar skurðað-
gerð. Sjúkdómsstig hefur nokkuð færst niður og
skurðaðgerðum til lækninga hefur fjölgað umtals-
vert. Aðgerðir hafa einnig orðið mun umfangsmeiri.
Þrátt fyrir það hefur skurðdauði lækkað verulega á
rannsóknartímanum.
9. Góðkynja vessaæðaæxli í
kviðarholi. Sjúkratilfelli
Elín Laxdal", Helgi J. ísaksson21, Guðmundur
Bjarnason31, Jónas Magn ússon", Margrét
Oddsdóttir11
"Handlœkningadeild Landspítalans,
"Rannsóknastofa Háskóla íslands í meinafrœði,
31 Barnaspítali Hringsins
Góðkynja vessaæðaæxli (lymphangiomatosis) í
kviðarholi eru sjaldgæf en geta vaxið hratt og ífar-
andi. Þau eru uppbyggð af vökvafylltum og inn-
þekjuklæddum blöðrum sem upprunnar eru frá eitil-
vef. Hægt er að ftokka vessaæðaæxli formfræðilega í
einföld, blöðruæxli (cystisk) og marghólfa blöðru-
æxli (cavernous) og eru það tvær síðarnefndu gerð-
irnar sem finnast í kviðarholi.
Á tímabilinu 1982-1995 voru fjórir sjúklingar á
Landspítalanum greindir með góðkynja vessaæða-
æxli í kviðarholi. Tveir þeirra höfðu bráð kviðar-
holseinkenni, einn merki um garnastíflu og einn var
einkennalaus. í öllum tilfellum varæxlið fjarlægt, þó
í einu tilfelli aðeins að hluta til vegna mikillar út-
breiðslu. Vessaæðaæxli í kviðarholi eru sjaldgæf og
erfið í greiningu. Þegar þau finnast er mikilvægt að
reyna að fjarlægja þau algjörlega ef hægt er vegna
hættu á áframhaldandi útbreiðslu.
10. Um skriflegt samþykki
sjúklings
Olafur Ólafsson, Þórarinn Ólafsson, Þorvaldur
Jónsson, Vilborg Ingólfsdóttir, Sigurður
Guðmundsson
Landlœknisembcettið, Landspítalinn, Sjúkrahús
Reykjavíkur
Eðli og tilgangur skurðaðgerða, svæfingar, deyf-
ingar eða sérstakrar rannsóknarmeðferðar er und-
antekningarlítið rædd við sjúklinga á íslenskum
sjúkrahúsum og tilgangur og áhættur útskýrðar. I
mjög litlum mæli hefur þó verið leitað formlegs,
skriflegs samþykkis sjúklinga í þessum tilvikum.
Slíkar vinnureglur hafa þó verið við lýði í ýmsum
nálægum löndum um áratugaskeið. Umræða um
upplýst samþykki hefur þó farið vaxandi hérlendis
að undanförnu. Það má skilgreina sem ákvörðunar-
feril, þar sem einstaklingnum eru gefnar upplýsingar
um valkosti sem hann metur og velur í framhaldi af
þvf þann kost sem hann telur vænlegastan. Ætíð skal
byggt á þeirri meginforsendu að samþykki sjúklings-
ins grundvallist á skilningi hans á kostum og göllum
þeirra möguleika meðferðar sem í boði eru, að sam-
þykki sé óþvingað og sjálfviljugt og sjúklingurinn
hafi hæfi til samþykkis. Meðal markmiða skriflegs
samþykkis af þessu tagi eru að það virði sjálfræði,
frelsi og dómgreind sjúklingsins, það stuðli að gagn-
kvæmri virðingu læknis og sjúklings og skapi tæki-
færi til samráðs læknis og sjúklings varðandi með-
ferð. Það stuðli frekar en nú er að því að sjúklingur