Læknablaðið

Ukioqatigiit

Læknablaðið - 15.10.1998, Qupperneq 36

Læknablaðið - 15.10.1998, Qupperneq 36
746 LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84 Tafla II. Mat á stigi erfiðleika. Þrískiptflokkun talmeinafrœðinga á athugasemdum foreldra eftir aldursflokkum (samhljóða og meirihluti). Stig erfiðleika Aldursbil Eðlilegur málþroski Vægt frávik Alvarlegt frávik Samtals 2-4 12 6 4 22 5-7 0 6 12 18 Samtals 12 12 16 40* • í 10 tilvikum varekki meirihluti. töku, lítinn orðaforða, að milliorðum væri sleppt, orðgleymsku, vitlausa orðaröð, heyrnarskerð- ingu og tvö eða fleiri tungumál. Framburður var því lang algengasta áhyggjuefni foreldra. Gott samræmi var einnig í mati talmeina- fræðinga þegar þeir flokkuðu athugasemdir foreldra eftir alvarleika. I 80% tilvika voru tal- meinafræðingarnir samhljóða eða í meirihluta um mat á stigi erfiðleika samkvæmt athuga- semdum foreldra. Sömuleiðis gaf innanflokka- fylgni góðan áreiðanleika eða 0,94 miðað við meðaltal fjögurra talmeinafræðinga. Stig erfið- leika fór vaxandi með aldri samkvæmt flokkun talmeinafræðinganna (%2(2, N=40)=15,8, p <0,01) þegar gengið var út frá meirihlutamati (tafla II). í um það bil fjórðungi tilvika töldu talmeinafræðingar að athugasemdir foreldra gæl'u til kynna eðlilegan málþroska og voru þau öll hjá börnum á aldrinum tveggja til fjög- urra ára. Engar athugasemdir foreldra voru taldar benda til eðlilegs málþroska hjá fimm til sjö ára börnum. Umræða Ahyggjur foreldra af málþroska barna sinna eins og þær birtust í svörum við spurningum á spurningalista yfir atferli barna og unglinga ná til margs konar áhyggjuefna í tali og máli, þótt áhyggjur af framburði séu algengastar. Tæp- lega 13% foreldra bama á aldrinum tveggja til sjö ára virðast hafa einhverjar áhyggjur af mál- þroska og reyndist tíðni þeirra óháð aldri. Þá virtist tilhneiging til þess að foreldrar hefðu fremur áhyggjur af drengjum en stúlkum. For- eldrar tilgreindu mun síður málörðugleika en talörðugleika í svörum sínum þrátt fyrir að sér- staklega væri spurt um málörðugleika. Ahyggj- ur foreldra voru oftast taldar raunverulegar af talmeinafræðingum. Þessir sérfræðingar mátu * Viö útreikninga á kí-kvaðrati var nauösynlegt aö fella saman svör 1 og 2. alhugasemdir foreldra alvarlegri með hækk- andi aldri barnanna. Spurningalisti yfir atferli barna og unglinga nær til tjölbreytilegra ástæðna fyrir áhyggjum foreldra af málþroska. Hann getur gefið vís- bendingar um hversu algengar slíkar áhyggjur eru, en segir ekki mikið um alvarleika mál- þroskavandamála eða hversu stór hópur þarfn- ast meðferðar. Ef hann er notaður til skimunar er fyllsta ástæða til þess að athuga betur hvað býr að baki áhyggjum af málþroska. Það er til dæmis hægt að gera með markvissum spurn- ingum eða annarri skimunartækni áður en ákvörðun er tekin um tilvísun. Tíðni áhyggja foreldra í þessari rannsókn er óháð aldri á aldursbilinu tveggja til sjö ára. Ahyggjur íslenskra foreldra vakna snemma, en ekki er vitað hvað ræður því hvenær leitað er til sérfræðinga. Líklegt er að áhyggjur foreldra breytist með hækkandi aldri barnanna enda þótt það verði ekki ráðið beint af svörum þeirra hér. Flokkun talmeinafræðinga á athugasemd- um foreldra varðandi stig erfiðleika sýndi hins vegar að þeir litu athugasemdir foreldra alvar- legri augum eftir því sem börnin voru eldri. Flokkun talmeinafræðinga á athugasemdun- um leiddi ennfremur í Ijós að mikill meirihluti vísaði til tals. Foreldrar svöruðu um talerfið- leika þótt spurt væri um málörðugleika. Svör hefðu vafalítið orðið önnur ef þeir hefðu sér- staklega verið beðnir um að greina þarna á milli. Þá er hugsanlegt að sú skipting sem kom fram vísi til raunverulegs munar á algengi þessara vandamála. Lítil hefð fyrir aðgreiningu í tal og mál í íslensku er einnig hugsanleg skýr- ing á því af hverju flestar athugasemda foreldra voru um tal. Þetta þarf að kanna nánar, en gögn þessarar rannsóknar gefa ekki kost á því. Áhyggjur foreldra af málþroska bama sinna eru oftast raunverulegar og eftir því sem barnið er eldra ber að líta umkvartanir þeirra alvar- legri augum. Þegar áhyggjur af tali eru látnar í ljósi þarf að kanna frekar hvað býr að baki. í því sambandi er mikilvægt að útiloka heymar- skerðingu og kanna hvort erfiðleikar ná einnig til máls. I þessari rannsókn fór engin greining fram, en áhugavert er að rannsaka frekar tengsl milli áhyggja sem látnar eru í ljósi og raun- verulegra vandamála. Rannsóknir Einars Guðmundssonar og Sig- urðar J. Grétarssonar (19-21), hafa sýnt að ís- lenskar mæður eru áreiðanlegir lýsendur þroska þegar þær eru spurðar nákvæmlega um
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120

x

Læknablaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Læknablaðið
https://timarit.is/publication/986

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.