Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Síða 22

116
Samvinna og sjálfstæði.
[Stefnir
blöðum, á mannfundum, og á ann-
an hátt, að þeir einir væri sannir
og rétttrúaðir samvinnumenn, sem
fylla Framsóknarflokkinn eða vin
hans og bróður Alþýðuflokkinn,
sem nú að síðustu er scnnilega
eitthvað að nálgast jafnrétti í
þessu efni. Allir hinir eiga að vera
svikarar við hugsjónina og naum-
ast verðugir að bera heitið „sam-
vinnumenn“.
Þriðja sönnunin er sú, að síðan
tekið var upp að styrkja blöðin og
jafnvel nokkru fyr,hefir þess verið
vandlega gætt eftir megni, að eng-
ir aðrir en öruggir fylgismenn nú-
verandi stjórnarflokks fengi störf
við félögin sem verzlunarstarfs-
menn, stjórnarnefndarmenn, end-
urskoðendur, eða sambandsfulltrú-
ar. — Þetta atriði hefir eðlilega
styrkt þá sannfæring meðal al-
mennings, að vel þyrfti að tryggja
blaðastyrkinn, en auk þess hefir
það, eins og gefur að skilja, gefið
þeirri tortryggni byr undir báða
vængi, að eitthvað meira væri í
húfi.
1 þessu sambandi virðist eigi
fjarri lagi, að víkja lítilsháttar að
þeirri spurningu, hver sé réttur
þeirra manna, sem staðið hafa fyr-
ir þeim aðgerðum, sem hér hefir
verið lýst?
öll samvinna er háð því lögmáli,
að meiri hluti ræður úrslitum mála
á fulltrúafundum, stundum ein-
faldur meiri hluti, stundum meira.
Sú takmörkun virðist þó sjálfsögð
á því sviði, eins og í öllum félags-
skap, að meiri hluti ráði aðeins úr_
slitum þeirra mála, sem við koma
starfsemi og tilgangi hlutaðeigandi
félaga. Nú virðist það í rauninni
ekki beint koma við tilgangi sam-
bandsins eða undirdeilda þess, að
styrkja stjórnmálablöð, enda hafa
margir eigi komið auga á að svo
sé. En svo langt er heimildin sótt
í þessu efni, að þetta er að öðrum
þræði talið menningaratriði og
rökstutt sem aukin samvinnu-
menntun, en að hinu leytinu talið
nauðsynlegt til að verja félögin
fyrir árásum utanfélagsmanna.
Einn höfuðkostur allrar samvinnu
hefir fyr og síðar verið talinn sá,
að auka viðskiftalegt siðgæði. Með
öðrum orðum að styrkja þá til-
hneiging að efla annara hag jafn-
framt sínum eigin, greiða hverj-
um sitt, og yfirleitt sýna öllum
mönnum drengskap og réttlæti í
viðskiftum. Flestir samvinnufröm-
uðir, innlendir og erlendir, hafa
lagt ríka áherzlu á að í þessu efni
væri sannur samvinnuþroski fólg-
inn.
Nú er spurningin: Ber það vott
um slíkan hugsunarhátt að meiri