Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Síða 23

Stefnir]
117
Samvinna og sjálfstæði.
hluti knýi minni hluta til að kosta
öieð sér stjórnmálablöð, sem eru
einstaklingum minni hlutans f jand
samleg, og eigi fara vægar í sakir
en þau blöð hafa gert sem hér er
um að ræða? Hins er og í þessu
sambandi vert að minnast, hvort
líkur séu til, að réttur Framsókn-
arflokksins til að hafa íslenzk sam-
vinnufélög í þjónustu sinni, bygg-
ist á því, að hjá þeim flokki sé um
að ræða meira samvinnusiðgæði
en öðrum mönnum. — Á hvorugt
þetta atriði skal dómur lagður hér,
en óhætt virðist þó að fullyrða, að
eigi séu háar hugmyndir þeirra
manna í þessu efni, sem telja helzt
að leita fyrirmynda um íslenzkar
samvinnu siðgæðiskröfur hjá nú-
verandi forkólfum Framsóknar-
ílokksins.
Afleiðingar þeirra stjórnmála-
afskifta, sem samvinnufélögin
hafa hingað til gert sig sek um,
eru að nokkru leyti séðar, en þó
að miklu leyti eigi fyllilega komnar
í ljós. Fjöldi manna víða um land
hafa hingað til tekið gilda þá
kenningu, að allir sem vildu bera
®ieð rentu nafnið ,samvinnumenn‘,
Væru skyldugir að fylla Fram-
öóknarflokkinn. Þeir menn haga
aér samkvæmt þessu og láta sér
flestir vel líka hvernig stefnir.
En hinir eru líka margir, sem
eru á annari skoðun um þessa
hluti. Margir þeirra hafa sagt sig
úr félögunum eða hætt skiftum við
þau að meira eða minna leyti og
gefa þar með alveg lausan tauminn
fyrir meiri hlutann á þessu sviði.
Hinir eru líka margir, sem af gam-
alli félagstryggð, einlægum sam-
vinnuhug eða öðrum ástæðum
halda áfram viðskiftum við félög-
in eins og ekkert hafi í skorist, en
eðlilega sár óánægðir yfir þeim
annmörkum sem hér er um að
ræða.
1 þriðja lagi hefir það átt sér
stað að félag hefir verið klofið af
stjórnmálaástæðum og myndað
nýtt félag fyrir þá, sem ekki gátu
sætt sig við stjórnmálaafskifti hins
eldra. Hvort svo kunni víðar að
fara er enn óvíst, en eigi er ólík-
legt að til þess reki ef engar breyt-
ingar komast á í þessu efni. Sú
afleiðing þessara staðreynda, sem
þó er eigi sízt athugaverð, er, að
af þessum sökum mun æði víða
hafa hlotist svo mikil óvild manna
á milli í héruðum landsins, að hún
stendur óhjásneiðanlega nokkuð í
vegi fyrir þroska og velgengni
annarar samvinnu.
Eitt hefir líka vakið sérstaka eft-
irtekt í sambandi við stjórnmála-
afskifti íslenzkrar samvinnu, og
það er, að sá flokkur sem náð hef-