Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.04.1930, Side 66

160
Fjármagn og framfarir.
[Stafnir
nýjan grundvöll. Því að þá velt-
ur getan til að borga skaðabæt-
ur algjörlega á því, að þýzka
þjóðarbúskapnum sé haldið uppi.
Ef ríki þau, sem krefjast skaða-
bóta, þrýsta framleiðslugetu Þjóð-
verja niður með ósanngjörnum
kröfum og allskonar ofbeldis-
verkum, svo að þjóðin getur ekki
framleitt neitt meira en hún þarf
sjálfri sér til framfærslu, þá geta
þau alls engar skaðabætur feng-
ið; hefðu þau aftur á móti gjört
allt, sem unnt er, til þess að efla
framleiðslugetu Þjóðverja sem
mest, þá gætu þau, óefað, er
stundir líða, fengið mjög miklar
skaðabætur. Réttur skilningur á
eðli auðlegðarinnar hefir því sýnt
sig að hafa afar mikla hagnýta
þýðingu fyrir úrlausn þessa máls,
og sá misskilningur á þessu
grundvallaratriði, sem óefað hef-
ir gjört vart við sig, hefir þegar
haft afdrifaríkar og að nokkru
leyti óbætanlegar afleiðingar.
Þetta er lærdómsríkt. Það ætti
að kenna oss að skilja það, að
vér megum ekki taka afstöðu til
spurninga, sem snerta þjóðarbú-
skapinn í heild, nema vér höf-
um fyrst gjört oss ljóst, hvert er
eðli fjármagnsins og verkefni í
þessum búskap, og yfir höfuð
á.ttað oss á skilyrðunum fyrir
þecsum búskap og framþróun
hans. Hinn almenni skilnings-
skortur á þessum efnum, sem eim
er ríkjandi, hafði skaðlegar af-
leiðingar fyrstu árin eftir stríð-
ið, ekki aðeins fyrir meðferð
skaðabótamálanna, heldur og al-
mennt fyrir tilhögunina á þjóð-
arbúskap hvers lands fyrir sig.
Þessi skakka hugmynd um, að
auðlegð eða verðmæti sé sama
sem samsafn af peningum, varð
undirrót þess algenga misskiln-
ings, að mögulegt sé að borga rík-
isskuldir, sem safnast hafa á ó-
friðarárunum, með eignarskatti í
eitt skifti fyrir öll. Þó kemur
þessi skilningsskortur ennþá
skýrar fram í þeim vanhugsuðu
„umbótatillögum", sem ýmsir af
umbrotamönnum þjóðmálanna
hafa borið fram á síðari árunum.
En ef menn eru svo einfaldir að
halda, að allur þjóðarauðurinn sé
ein stóreflis peningahrúga, þá er
ekki nein furða, þó að margar
komi tillögurnar um það, hvernig
eigi að verja öllum þessum pen-
ingum. Sumir sjá engan þröskuld
á þessari leið annan en eignarrétt
einstaklinganna, og halda, að
sé hann afnuminn, verði nógir
peningar til alls, sem hugurinn
girnist. Ef þessir þjóðfélags lækn-
ar vildu taka sig til og verja ein-