Sagnir - 01.04.1989, Qupperneq 85

Fábjánar og afburðamenn!
kenna. Guðmundur segir að mann-
fræðin sé ung og lítt þroskuð vísinda-
grein sem eigi eftir að eflast mikið.
Um mikilvægi fræðigreinarinnar segir
hann. „Nú er öll heill og velgengni
þjóða aðallega undir því komin, að
kynið sé gott og heilbrigt, og er því
auðsætt, að mannfræðin hefir mikið
verkefni að leysa af höndum."25
Niðurstöður
Hér hefur verið sýnt fram á að mann-
bótafræðin á sér rætur langt aftur í
tímann. Hún er alls ekki uppfinning
nasista eða einhverra illa innrættra
manna. Vísindahyggjan, erfðafræðin,
Tilvísanir
1 Guðmundur Finnbogason: „Vísindin
og framtíð mannkynsins." Vaka
1929, 30-31.
2 Guðmundur.Finnbogason: „Vísindin
og framtíð mannkynsins," 26-35.
3 Steingrímur Matthíasson: „Heimur-
urinn versnandi fer." Skírnir 1913,
255-259.
4 Guðmundur Finnbogason: „Mann-
kynbætur." Andvari 1922, 193.
3 Agúst H. Bjarnason: Nítjándaöldin,
Rv. 1906, 370. Um kenningar Nietz-
sches má nánar lesa í heildarútgáfu
verka hans Friedrich Nietzsche,
VVerke in zwei banden, Múnchen
1967.
6 Árni Sigurjónsson: „Hugmyndafræði
Sigurðar Nordal fyrir 1945." Tímarit
máls og menningar 45, Rv. 1984, 58.
7 Olafur Jens Pétursson: Hugmynda-
saga, Rv. 1985, 214-215.
8 Ágúst H. Bjarnason: Nítjándaöldin,
339.
9 Ingold, Tim: Evolution and Social
Life, Cambridge 1986, 241.
þróunarkenningin o.fl. leiddu menn
inn í þetta öngstræti sem mannbóta-
fræðin óneitanlega var.
Á íslandi náðu mannbótafræðin
verulegri fótfestu bæði meðal hug- og
raunvísindamanna. íslenskir fræði-
menn virðast hafa verið mjög vel lesn-
ir í erlendum ritum um mannbætur.
Þeir reyndu sjálfir að taka þátt í um-
ræðunni. ísland og íslendingar vöktu
einnig forvitni erlendra fræðimanna
einkum fyrir hið hreina norræna kyn
og hversu vel það hafði ræktast og
varðveist í gegnum aldirnar. Margir
landsmenn höfðu áhuga á að reyna
að halda íslenska kynstofninum
hreinum og óspilltum. Áhuginn
beindist þá einkum að því að koma í
10 Dunham, Barrows: Hugsjónir og
hindurvitni, Rv. 1950, 57-59.
11 Guðmundur Finnbogason: „Landið
og þjóðin." Skírnir 1916, 347-350.
12 Guðmundur Finnbogason: „Eðlisfar
íslendinga." Skírnir 1925, 155.
13 Guðmundur Finnbogason: „Landið
og þjóðin," 356.
14 Þorvaldur Thoroddsen: Lýsing ís-
lands 4, Kbh. 1922, 317.
15 Steingrímur Arason: Mannbœtur, Rv.
1948, 14-15.
16 Eiður S. Kvaran: Sippengefuhl und
Sippenpflege im alten Island im
Lichte erbbiologischer Betrachtungs-
weise, Múnchen 1936, (Ættrækni og
ættgæsla á íslandi að fornu, séð í
ljósi erfðalíffræðinnar). Guðmundur
Hannesson: „Ritfregnir." Skírnir
1937, 223-225.
17 „Kynbætur til forna." Lœknablaðið
1935, 65.
18 Um þá ákvörðun sagði Guðmundur
Hannesson læknir: „ekki treystist út-
varpið til þess að láta hann flytja út-
veg fyrir að andlega eða líkamlega
veikluðum einstaklingum væri leyft
að geta af sér afkvæmi. Sá áhugi var
þó alls ekki bundinn við ísland. Svo
er að sjá sem að um mestallan hinn
vestræna heim hafi verið kröftug um-
ræða um hvernig mætti koma í veg
fyrir að veikir einstaklingar næðu að
fjölga sér.
Á allri þessari umræðu nærðist síð-
an nasisminn en hann náði m.a.
nokkurri útbreiðslu hér á landi. í út-
rýmingarbúðum nasista komust þess-
ar hugmyndir í verk. Síðan hefur
dofnað yfir umræðu um kynbætur á
mönnum en hún er þó ekki gleymd
eins og stofnun sæðisbanka Nóbels-
verðlaunahafa sýnir.
varpserindi um það mál, þó yfir-
gengilegt væri". Guðmundur Hann-
esson, „Ritfregnir", 223.
19 Eiður S. Kvaran: „Kynspilling og
varnir gegn henni." fslensk endur-
reisn, 31. október 1933.
20 Eiður S. Kvaran: „Kynspilling og
varnir gegn henni." Islensk endur-
reisn, 28. nóvember 1933.
21 íslensk endurreisn, 18.maí 1933.
22 Þjóðernissinnar fengu 399 atkvæði
(2,8%) í bæjarstjórnarkosningum í
Reykjavík 1934 þótt þeir gengju
klofnir til kosninga.
23 Vilmundur Jónsson: Afkynjanir og
vananir, Rv. 1937, 73.
24 „Ný mannfræði." Lœknablaðið 1925,
164. - „Mannfræðirannsóknirnar
nýju í Noregi." Lœknablaðið 1933,
24. - „Kynbætur í Þýskalandi."
Lœknablaðið 1933, 167.
25 Guðmundur Hannesson: „Mann-
fræðingamótið í Uppsölum." Lækna-
blaðið 1925, 157.
SAGNIR 83