Sagnir - 01.04.1989, Page 96

Sagnir - 01.04.1989, Page 96
Jón Ólajur ísberg við þessari nýlendustefnu, sem hann sagði vera upprunna hjá stór- útgerðarmönnum. Héðinn lýsti þeirri skoðun sinni að réttast væri að Græniand yrði undir alþjóðlegri stjóm, sem bæri hagsmuni innfæddra fyrir brjósti. Pétur Ottesen var ekki í neinum vafa um rétt íslendinga í þessu máli, hvorki þá né síðar. Hann sagði: „Réttur íslendinga er miklu eldri [en Danaj og rætur hans liggja djúpt og víða í meðvitund íslensku þjóðarinnar og fjölda margra erlendra fræðimanna víðs- vegar um heim...“15 Einar Arnórs- son mótmælti röksemdum Péturs og Jóns og sagði íslendinga hafa engan sögulegan né lagalegan rétt til að krefjast yfirráða á Grænlandi. Ummæli Einars hleyptu illu blóði í þá félaga og Jón Þorláksson taldi það sérlega óheppilegt að íslenskir lögfræðingar hefðu aðrar skoðanir á málinu en íslenska þjóðin. Sama skoðun kom fram hjá Pétri og hann sagði m.a. um grein Ólafs Lárusson- ar að hún væri „vægast sagt mjög óheppileg".16 Tillagan var samt samþykkt með 28 samhljóða at- kvæðum. Nokkrum mánuðum síðar spurðist Pétur Ottesen fyrir hvað ríkisstjórnin hefði aðhafst í málinu en fékk engin svör og málið var loks tekið af dagskrá ári síðar. Það virðist sem mikil samstaða hafi verið meðal þjóðarinnar í þessu máli og þeir sem voru því andvígir voru eiginlega ekki sannir íslend- ingar. Þó sérhver sögulegur atburð- ur sé einstakur þá læðist að manni sá grunur að menn hafi talið endur- komu „Gullaldar íslendinga" mögu- lega. Til þess að svo mætti verða urðu íslendingar að fá pólitískt og efnahagslegt sjálfstæði í sínu landi og þeim löndum er þeir byggðu fyrrum. Veðrabrigði alþjóðastjórn- mála var eitthvað sem veðurglöggir íslendingar voru ekki búnir að átta sig á. Lokatilraunin Einsog áður hefir komið fram munu útgerðarmenn upphaflega hafa komið fram með þá hugmynd að fá aðstöðu fyrir fiskveiðiflota á Græn- landi. Fiskiþing hélt þessu máli vak- andi með ítrekuðum ályktunum á þingum sínum. Hér er einnig rétt að geta þess að 1929 var farinn leið- angur til Grænlands til að sækja þangað lifandi sauðnaut. Alþingi veitti 20.000 kr. styrk til að flytja inn dýrin og áttu þau að bæta upp fá- tæklegt dýralíf íslands. Áhuginn á sauðnautunum var þó ekki einungis „dýrafræðilegur" heldur var einnig um að ræða pólitíska aðgerð. Ár- sæll Árnason, einn forsprakki ferð- arinnar, lýsti tilfinningum sínum þannig er hann steig í fyrsta sinn fæti á Grænland: „Það má lá mér hver sem vill, en einkennileg tilfinn- ig var það, sem greip mig er ég steig fæti á Grænland, þessa fornu eign íslendinga ... Var það metnaður, söknuður, sjálfstæðiskend?"17 Á þriðja áratugnum var ungur maður, Jón Dúason að nafni, við doktorsnám í Kaupmannahöfn. Hann átti síðar eftir að verða helsti Grœnlensk börn. „Lífsgleði, alorka, djarfmannleg framkoma og önnur norrœn skapgerð" sannaði uppruna Grænlendinga að mati Jóns Dúasonar. postuli íslensku nýlendustefnunnar. Árið 1924 bauð hann mönnum að kaupa fyrirfram doktorsritgerð sína Grönlands statsretslige StiUing i Middelalderen, sem hann hugðist verja við Kaupmannahafnarháskóla sama ár. Óvíst er hvernig salan gekk en hitt er víst að ritgerðinni var hafnað. Fjórum árum síðar varði Jón doktorsritgerðina við Lagadeild Oslóarháskóla þar sem dr. jur. Gustav Smedal formaður íshafsráðsins réði ríkjum. Á næstu árum var Jón ötull við að skrifa í blöð og tímarit um þetta hjartans mál sitt. Ríkisstjórnin hafði hins vegar öðrum hnöppum að hneppa og skipti sér ekkert af Grænlandi. Eitthvað hefir þó ríkis- valdið verið að manga til við Jón því hann gaf út bækur sínar RJettar- staða Grœnlands nýlendu íslands I—II með styrk úr ríkissjóði. Þar sem Jón Dúason var helsti forvígis- maður nýlendustefnunnar og hafði auk þess fengið skoðanir sínar viðurkenndar til doktorsprófs er ekki úr vegi að skoða þær aðeins nánar. Grænland var numið af íslending- um, þar giltu íslensk lög og landið var stjórnskipulega hluti af íslenska ríkinu á þjóðveldistímanum. Er ís- lendingar gengu Noregskonungi á hönd fylgdi Grænland með sem ný- lenda ríkisins. íslendingar voru enn til staðar á Grænlandi, þeir höfðu að vísu blandast eskimóum lítið eitt en „lífsgleði, atorka, djarfmannleg framkoma og önnur norræn skap- gerð“ sannaði hver uppruni þeirra var. Auk þess giltu þau lög til forna 94 SAGNIR
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Sagnir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.