Sagnir - 01.06.2005, Side 90

Ahríf veðurfars á landbúnað og sjávarútveg á fyrri öldum
hafði afstaða Sigurðar til náttúruskýringa breyst. Þá sló hann þann
vamagla að einstrengingslegar náttúruskýringar séu lítt til þess fallnar
að dýpka skilning á harmsefhum þjóðarinnar. Fleira kæmi til, s.s.
breytingar á búskaparháttum. Islensk sagnfræði þarfnaðist engu að
síður jarð- og landfræðiskýringa meir en sagnfræði annarra þjóða
sökum óblíðra náttúruafla.hii Eftir 1980 hafa veðurfarsskýringar verið á
undanhaldi í íslenskri sagnfræði. Mennimir era hættir að vera
fómarlömb náttúrannar en þess í stað er öllu snúið á haus: Náttúran
Eftir 1980 hafa veðurfarsskýringar
verið á undanhaldi í íslenskri
sagnfræði. Mennimir eru hættir að
vera fórnarlömb náttúrunnar en þess í
stað er öllu snúið á haus: Náttúran
verður fórnarlamb mannanna sem eru
á góðri leið með að ganga af henni
dauðri.
verður fómarlamb mannanna sem era á góðri leið með að ganga af
henni dauðri.1"
Veðurfarsskýringar í sagnfræði geta verið góðar og gildar en þær
era afleitar einar sér. Sá sem hyggst beita þeim þarf líka að spyija sig
hvers vegna og hvemig veðurfarið hafði svona mikil áhrif á
atvinnuvegina. Nútímasagnfræðingar geta ekki komist hjá því að notast
við aðferðir raunvísindanna að einhverju marki. Sá fræðimaður sem
gerir það ekki sniðgengur mikilsverðar heimildir. I þessu sambandi er
rétt að spyrja sig hvort aðgreining fræðanna í raun- og hugvísindi sé
ekki einfaldlega úrelt. Nútímasagnfræðingur skyldi þannig notast jafnt
við aðferðir hugvísinda sem raunvísinda.
Vísast hafði veðurfarið mikil áhrif á landbúnað og sjávarútveg á
fyrri öldum en á hitt ber að líta að fomfáleg atvinnutæki og stirðnaðir
samfélagshættir héldu íslendingum í heljargreipum vosbúðar og
volæðis öldum saman. Veðráttan er aðeins einn af mörgum þáttum sem
móta líf þjóðarinnar. Sem allsheijarskýring kemur veðráttan ekki að
neinu gagni.
TILVÍSANJR
i Jónas Hallgrímsson: Ljóðmœli. Reykjavík, 1944, bls. 128.
ii Trausti Einarsson: „Um veðurfarssveiflur og hugsanlegar orsakir þeirra“. Hafisinn.
Reykjavík, 1969, bls. 421.
iii Markús Á. Einarsson: „Veðurfarið og athafnir manna“. Eldur er i norðri. Reykjavík,
1982, bls. 269.
iv í þessu sambandi má benda á grein eftir Gísla Gunnarsson: „'Given Good Time'“.
v Magnús Már Lárusson: „Hafís á fyrri öldum“. Hafisinn. Reykjavík, 1969, bls. 310.
\'\Landnámabók. íslendinga sögur I. Guðni Jónsson bjó til prentunar. Reykjavík, 1946,
bls. 27.
vii Markús Á. Einarsson: Veðurfar á íslandi. Reykjavík, 1976, bls. 61-66.
viii Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“. Saga íslands I. Ritstjóri
Sigurður Líndal. Reykjavík, 1974, bls. 38.
ix Páll Bergþórsson: „Hafís og hitastig á fyrri öldum“. Hafisinn. Reykjavík, 1969, bls.
340.
x Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 37.
xi Sturla Friðriksson: „Áhrif hafíss á jurtagróður, dýralíf og landbúnað“. Hafisinn.
Reykjavík, 1969, bls. 532.
xii Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 43-47.
xiii Þorsteinn Jósepsson og Steindór Steindórsson: Landið þitt ísland I. Reykjavík, 1980,
bls. 110.
xiv Sigurður Þórarinsson: The Thousand Years Struggle against Ice and Fire. Reykjavík,
1956, bls. 26-27.
xv Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 41.
xvi Þorleifiir Einarsson: „Vitnisburður fijógreiningar um gróður, veðurfar og landnám á
íslandi“. Saga. 1962, bls. 447.
xvii Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 51.
xviii Þorleifur Einarsson: „Vitnisburður fijógreiningar“, bls. 447-449.
xix Sturla Friðriksson: „Áhrif hafíss á jurtagróður, dýralíf og landbúnað“, bls. 520.
xx Þorleifur Einarsson: „Vitnisburður fijógreiningar“, bls. 453 og 467.
xxi Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 52.
xxii Sama heimild, bls. 53.
xxiii Þorleifur Einarsson: „Vitnisburður fijógreiningar“, bls. 451-452.
xxiv Sama heimild, bls. 454.
xxv Sama heimild, bls. 450.
xxvi Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 40.
xxvii Sigurður Þórarinsson: The Thousand Years Struggle against Ice and Fire, bls. 16-18.
xxviii Þorleifiir Einarsson: „Vitnisburður fijógreiningar“, bls. 456-457.
xxix Gísli Gunnarsson: A Study of Causal Relations in Climate and History. With
Emphasis on the Icelandic Experience. Meddelande frán Ekonomisk-historiska
institutionen XVII. Lundi, 1980, bls. 24.
xxx Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefu aldir“, bls. 38.
xxxi Gísli Gunnarsson: „Grasspretta, nýting og heyfengur 1630-1900 samkvæmt
sögulegum heimildum“. Freyr VII. 1982, bls. 255.
xxxii Páll Bergþórsson: „Áhrif loftslags á búfjárfjölda og þjóðarhag“. Eldur er i norðri.
Reykjavík, 1982, bls. 289.
xxxiii Gísli Gunnarsson: „Grasspretta, nýting og heyfengur“, bls. 250-251.
xxxiv Gísli Gunnarsson: A Study of Causal Relation in Climate and History, bls. 4.
xxxv Gísli Gunnarsson: „Voru Móðuharðindin af manna völdum?“ Sérprentun úr
Skaftáreldum 1783-1784. Reykjavík, 1984, bls. 237.
xxxvi Sama heimild, bls. 237.
xxxviiGuttormur Sigurbjömsson: „Hafís og hafstraumar". Hafis við ísland. Reykjavík,
1968, bls. 35-37.
xxxviii Sturla Friðriksson: „Áhrif hafíss á jurtagróður, dýralíf og landbúnað“, bls. 520.
xxxix Lögmannsannáll. Annálar og nafnaskrár. Reykjavík, 1953, bls. 408.
xl Sturla Friðriksson: „Áhrif hafíss á jurtagróður, dýralíf og landbúnað“, bls. 523.
xli Gísli Gunnarsson: „Grasspretta, nýting og heyfengur“, bls. 252.
xlii Sturla Friðriksson: „Ahrif hafíss á jurtagróður, dýralíf og landbúnað“, bls. 513 og 519-
520.
xliii Gísli Gunnarsson: Voru Móðuharðindin af manna völdum?, bls. 239.
xliv Gísli Gunnarsson: „'Given Good Time, Legs Get Shorter in Cold Weather': On
Dummy Correlation of Climate and History". Aspects of Arctic and Sub-Arctic History.
Ritstjórar Ingi Sigurðsson og Jón Skaptason. Reykjavík, 2000, bls. 598.
xlv Lúðvík Kristjánsson: „Sjóslysaárin miklu“. Saga. 1971, bls. 168.
xlvi Lúðvík Kristjánsson: „Úr heimildarhandraða seytjándu og átjándu aldar: Þá em
komnir þrír í hluta“. Saga. 1971,bls. 125-136.
xlvii Einar Benediktsson: Ljóðmœli I. Reykjavík, 1945, bls. 66.
xlviii Gísli Gunnarsson: „Fishermen and Sea Temperature. Past Time Covariation Studies
of the Situation in Iceland's South and South/Central West during the Little Ice Age“.
Northern Seas Yearbook 1999. St. John's, Nýfundnalandi, 2001, bls. 48-50.
xlix Gísli Gunnarsson: A Study of Causal Relation in Climate and History, bls. 23.
1 Jón Jónsson: „Áhrif sjávarhita á vöxt og viðgang þorsksins við ísland og Grænland“.
Hafisinn. Reykjavík, 1969, bls. 488-491.
li Sama heimild, bls. 492-495.
lii Sigurður Þórarinsson: The Thousand Years Struggle against Ice and Fire, bls. 4.
liii Sigurður Þórarinsson: „Sambúð lýðs og lands í ellefú aldir“, bls. 30.
liv Hér mætti vísa til greinar Gísla Gunnarssonar: "'Given Good Time'".
88 Sagnir 2005