Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 53

Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 53
Sagnir, 29. árgangur Helgi Thordersen, biskup skynsamlegt að setja hér í lög hluta af þeim borgaralegu réttindum sem í kortunum voru á þessum tíma, heldur væri best að setja hér ein grundvallarlög (stjórnarskrá) líkt oggert var í Danmörku 1849. Hin leiðin, sem boðuð var með bænaskránni, væri „alveg öfug aðferð, og heldur en ekki kynleg.”29 Benedikt mælti þó ekki með nefnd í málinu. Jón á Gautlöndum gat ekki fallist á þau sjónarmið að hér væri nægjanlegt trúfrelsi og benti þingheimi á þá staðreynd að aðrir en „Lútherskrar trúar menn“ gætu ekki orðið hér embættismenn né alþingismenn og taldi Jón það „mjög fráfælandi fyrir útlenda menn, og annarrar trúar að nema hér bólfestu meðan þessi ákvörðun er í giidir30 Sama viðhorf var uppi hjá Sveini Skúlasyni þingmanni N-Þingeyinga, sem var þó heldur á móti málinu, en honum fannst það „illa hugsað, að vera lepja einstakar greinar upp úr grundvallarlögum Dana, sem vér allir vitum, að var hafnað hér áþjóðfundinum, ogkom oss alls eigi við.“31 Jón Pétursson, meðdómari Benedikts við Landsyfirrétt, taldiaðmeðþvíaðvísamálinutilnefndarístjórnbótamálinu gæti þingið rekið á eftir dönsku stjórninni um niðurstöðu í stjórnskipunarmálum fyrir ísland, „því þegar stjórnin sæi, að drátturinn á stjórnarbótinni stæði í vegi fyrir svo mörgu hjá oss, nýjum skattalögum, nýrri sveitarstjórn og trúarbragðafrelsi væri það sterkasta hvötin fyrir hana til að herða á sér.”32 Skoðanir þessara manna voru því ekki fjandsamleg trúfrelsinu sem slíku, heldur snérust viðhorf þeirra um það hvaða pólitísku leið væri hentugast að fara til að vinna sem flestum borgaralegum réttindum framgang. I þessu skipti einnig máli að rétt lagaleg leið væri farin. Jón Pétursson lét t.d. þau orð falla í fyrri ræðu sinni, að það samræmdist ekki gildandi lögum á fslandi að rýmka hér reglur í trúfrelsismálum. „En að gefa hér fullkomið trúarbragðafrelsi, er gagnstætt konungalögunum, þeim hér gildandi grundvallarlögum, því eptir þeim er konungurinn skyldur að vernda lútersku / ííX'í, trunna. Þorri þingmanna á báðum þingum var þvf á móti því að Alþingi færi þess á leit við dönsku stjórnina að hér yrði leitt í lög trúafrelsi kristnum söfnuðum til handa. Voru meginröksemdirnar þær að það væri með öllu ótímabært að rýmka hér um reglur í trúmálum þar sem allir landsmenn tilheyrðu sömu kirkjunni og hér væri þar að auki nægjanlegt trúfrelsi fyrir einstaklinga sem vildu játa trú sína á annan hátt en hinn ríkjandi. Sumir þingmenn létu þó í veðri vaka að tilveru íslensku kirkjunnar væri stefnt í voða með trúfrelsinu. Indriði Gíslason hreppstjóri ogþingmaður Dalasýslu sagði t.d. að með því að innleiða bónir Þingeyingana væri svo gott sem verið að biðja um „að katólskan komi aptur inn í landið“34. Taldi Indriði það ekki svo langt síðan sá siður hefði verið hér drottnandi „og þeir tímar ættu að vera oss svo minnisstæðir, að við reyndum ei til, að leiða hana inn aptun'35 Deilur þingmanna snerust mikið til um það að hversu mikið það trúfrelsi var, sem menn vísuðu til í umræðunum, en ekki verður séð að nokkur hafi véfengt einsleitni þjóðarinnar í trúmálum. Þá var einnig deilt um hvort danska þjóðkirkjan hefði veikst eða styrkst eftir innleiðingu trúfrelsis þar í landi árið 1849. Helgi Hálfdánarson prestur ogþingmaður Gullbringu- og Kjósarsýslu taldi á landinu vera „einungis ein trúarbrögð síðan katólskunni var útrýmt, og innan takmarka hinnar lútersku kirkju hér á landi hafa eigi heldur myndazt neinir flokkar.”36 Að því gefnu skildi Helgi ekki hvers vegna það væri verið að biðja um aukið frelsi í þessum málum. í sama streng tóku m.a. Pétur Pétursson prófessor Prestaskólans, Benedikt Sveinsson dómari og Helgi Thordersen biskup.37 Pétur taldi að á landinu væri sú almenna regla að einstaklingar mættu tilbiðja guð sinn svo lengi sem það bryti ekki gegn borgaralegum lögum 51
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.