Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 46

Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 46
Sagnir, 29. árgangur hjá Seifi og Appolló dauðum. Þar bygði fyr Júppiter blómlegust lönd, unz beygði hann ellinnar þúngi og svipuna guðinum gamla úr hönd tók Gyðingakóngurinn úngi.30 Þorsteinn skrifaði einnig fleiri kvæði þar sem ráðist er að kristindóminum eins og til dæmis „Orbirgð og auður“ ásamt fleirum. Þorsteinn skrifaði nokkrar greinar um trúmál í Bjarka og voruþærmjöggagnrýnar ámælikvarðaþess tíma. I Bjarka fordæmir hann græðgi kirkjunnar manna og þetta segir hann til dæmis um athæfi íslensku kirkjunnar á þrettándu ogfjórtándu öld: „Það er ekki nóg að aumíngjafólkið reiti sig inn að skyrtunni til að gefa fyrir sálum sínum, heldur er stór hluti af fasteignum landsins tekinn með ofbeldi úr höndum rjettra handhafa og feinginn kirkjunni."31 Þorsteinn talar um kirkjuríkið sem tók við afRómarveldi og sparar ekki stóru orðin þegar hann lýsir stefnu stjórnenda þess. „Kirkjuríkið fæddist, lifði og dó og bar báðar höndur blóðugar til axla fram í andlátið. Riddarar, aðall og konúngar sem kristninni stýrðu höfðu að ýmsu ólíkar stefnur en í einu áttu þeir sammerkt: Þeir elskuðu allir ójöfnuð og hatur, styrjöld og blóð!‘32 Þorsteinn var mikill uppreisnarmaður og sökum sósíalískra hugmynda sinna gat hann ekki sætt sig við þessa guðshugmynd kristninnar sem krafðist óskilyrðisbundinnar hlýðni og undirgefni. Óttann sem bjó í fólki og hjátrúin á djöfla og illar verur taldi Þorsteinn mega rekja til kristninnar. Hann orti um þennan ótta í kvæðinu „A spítalanum". I kvæðinu er fylgst með dauðastríði trúaðs manns. Hann er svo óttasleginn við mögulega vist í helvíti að hann deyr í angist oghræðslu. Lokaerindi kvæðisins hljóðar svo: O, kirkjunnar hornsteinn, þú Helvítis bál, þú hræðslunnar uppsprettan djúpa, hve hæglega beygirðu bugaða sál til botns hverja andstygð að súpa. Hve máttugur trúboði' er meinsemd og hel, ó, mannlega hörmúng, hve fer þjer það vel, að kúgarans fótum að krjúpa.33 Vinur Krists en trúboði trúleysis? Þrátt fyrir trúleysi var Þorsteini vel við hugmyndir Jesú Krists. Þá á hann við manninn Krist en ekki guðinn sem kristnir menn tilbáðu. Hugmyndir Krists um frið og kærleik voru honum að skapi. Það sem honum fannst miður var að boðskapur Krists var búinn að fá „töluvert margar „skýringar og viðauka“ sem hljóta að hafa verið trúveikum mönnum nokkuð strembnir."34 Þorsteinn sætti sig ekki við allt það sem kristin kirkja boðaði og átti ekkert skylt við boðskap Jesú Krists. Hann er hrifinn af friðarríkinu sem Jesú boðaði og ýjar að því í grein sem nefnist „Friður“ að þessu ríki hafi mögulega verið ætlaður staður á jörðinni en ekki á himnum eins og túlkað er í kristindómnum.35 Hann tengir hugmyndir jafnaðarmanna um bræðralag og jöfnuð við friðarríki Jesú og sýnir fram á svipleikann með þessum tveimur hugmyndum. Var Þorsteinn þá einhvers konar „trúboði“ trúleysis? Stefndi hann markvisst að því að bola kirkjunni og trúarbrögðum úr landi og „frelsa" almenning undan trúnni ? Af sumum þessum skrifum mætti álykta að svo hafi verið. Hann segir meðal annars í síðastnefndri grein: „Nú er það rjett, að jeg vil hafa afarmikið af kristindómi ykkar út úr landinu, en af því það er það sama sem jeg vil hafa út úr heiminum.“36 Vissulega vildi Þorstein losna við trúarbrögðin en skrif hans og aðgerðir sýna fram á að það var ekki lífstakmark hans. Þorsteinn mildaðist mikið í afstöðu sinni til presta eftir að hann kom til Islands. Ef hann hefði viljað berjast af fullum krafti gegn trúnni hefði hann væntanlega setið lengur í ritstjórastólnum. Hann hafði hins vegar ekki ánægju af blaðaskrifunum, metnaður hans lá til Ijóðlistarinnar. Hann hlýtur einnig að hafa vitað að fráleitt væri að reyna að snúa einhverjum verulegum hluta landsmanna gegn trúnni. Þegar prestarnir saka vantrúna urn að reyna að afkristna landið, þá svarar Þorsteinn: Mjer vitanlega eru það ekki einu sinni 10 menn sem opinberlega hafa gert sjer far um að hnekkja eða breyta þessum svo kallaða kristindómi í landinu eða svegja að verkalýð kirkjunnar, og þessir fáu sem hafa gert þetta hafa varla beitt nema annari hendinni og það slælega. Þetta er allur herinn, sem á að ryðja kristindómi ykkar burt af landinu, sem hefur verið að grafa um sig þar í næði í 898 ár, sem búinn er gagnsýra alt þjóðfjelagið og allan hugsunarhátt svo niður í botn, að jafnvel þeir, sem sjá hve gjörskemdur hann er vilja þó hafa hann af vana. Hann styðst auk þess við ríkustu stofnun í landinu, þjóðkirkjuna, stórauðuga eftir okkar högum, og hefur yfir hálfi: annað hundrað leiguliðs á verði sem unnið hefur eið að Augsborgarjátníngunni, auk allra þeirra kennara, foreldra og fræðara, sem vaka yfir því að æskulýðurinn sleppi ekki hjá hinum hreina, ómeingaða kristindómi.37 Þorsteinn gerði sér vel grein fyrir því ofurefli sem kirkjan var og þó hann hafi skrifað og ort gegn þeim, var það einungis til að koma sinni skoðun á framfæri. Hann gerði 44
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.