Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 59

/í&rfVannsfell
Homiannaflöt
xHrauntún
|9öurðarsel
Þingmiavatn
Stóra' Dlmon
&M
Leggjarbrjótur A
Myrkvavatn ^
\ r
Sagnir, 29. árgangur
£/ " ^
I ánafí
Stffli^lalur
Þjóðgarðsmörk skv. / O SKálabrekka
lögum 59/1928
Skýringar o cP

Tillaga 1926 að friðlýsingu
Helstu vegir
Janúar 2008
safu'r
> y
\ /
f 4 *
Svartagil
f 'Btírfeil
780 m

Hrafhab
760
0 700 1.400 2.800
■CZHEZBHBHBB Metrar
/
Jónas frá Hriflu taldi nauðsynlegt að friða strax vegna
alþingishátíðarinnar og nefndi í því samhengi að
„fyrir rás viðburðanna hafa þeir orðið að skemtistað og
sumardvalastað Reykvíkinga. En það er óhugsandi að láta
það fara saman, að fjöldi manna dvelji þar eftirlitslaust
og að staðurinn verði jafnframt varðveittur í sinni fornu
mynd.“25 Frumvarpið var samykkt í efri deild en sofnaði í
nefnd í neðri deild.
Lítið var gert í málefnum Þingvalla næstu tvö árin
þangað til Þingvallanefnd var skipuð þann 31. mars
1925. Matthías Þórðarson var formaður, Geir Zoéga
landverkfræðingur var skrifari hennar, og Guðjón
Samúelsson húsameistari var gjaldkeri. Helsta hlutverk
nefndarinnar var að „gjöra tillögur til ráðuneytisins
um það, hverjar framkvæmdir og ráðstafanir sjeu
nauðsynlegar á hinum forna alþingisstað, Þingvelli, og í
nágrenni hans á komandi tíð, sjerstaklega fyrir árið 1930,
með tilliti til væntanlegra hátíðahalda það ár ...“2é
í áliti nefndarinnar var greint frá annmörkum á býlum
á svæðinu, langt væri að sækja hey og mikið væri um
átroðning. Var þessi átroðningur bótalaus fyrir ábúanda.
Lýsti nefndin áhyggjum sínum af því að það virtist „svo
sem landsetarnir hafi rjett til að fyrirbjóða allan þennan
átroðning eða í annan stað að krefjast bóta fyrir hann“,27
og nefndu nefndarmenn í því sambandi að núverandi
prestur tæki gjald fyrir tjaldgistingu. Þar sem nefndin
taldi að umferð um staðinn myndi aukast næstu árin,
sérstaklega í tengslum við alþingishátíðina 1930, áleit
hún að best væri að staðurinn yrði gerður að almenningi
ogþar með „tekinn með öllu undan afnotarjetti ábúenda
þeirra jarða, sem hann heyrir til.“28
En nefndinni fannst ráðlagt að taka frá aðeins stærra
landsvæði en einungis það sem næmi þinghelginni, þó
ekki nándar eins stórt og Guðmundur Davíðsson hefði
viljað (sjá kort). Rökin fyrir að taka þetta svæði undir
almenning voru þau að fjöldi fólks kæmi og dveldi lengri
eða skemmri tíma á Þingvöllum og því væri nauðsynlegt
að afmarka visst svæði þar sem gestir mættu ganga um
óáreittir. Ennfremur þyrfti að nýta stærra svæði en bara
þinghelgina þegar hátíðarhöld og samkomur væru á
Þingvöllum.
En hvað varðaði byggingu sumarhúsa, sem nefndin vissi