Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 81

Sagnir - 01.06.2009, Blaðsíða 81
Sagnir, 29. árgangur Á sjálfsákvörðunarréttur við? Þetta vekur óhjákvæmilega upp spurningar um hvort sjálfsákvörðunarréttur þessi sem Rússar tala um sé raunverulega viðeigandi. Þegar hafa verið taldir upp þær fjórar mögulegu leiðir sem á 20. öldinni urðu smám saman viðurkenndar sem leiðir að sjálfsákvörðunarrétti. Til þess að komast að því hvort Suður-Ossetar og Abkasar eigi raunverulega rétt, í lagalegum skilningi, á sjálfsákvörðun er nauðsynlegt að líta aftur á þessar íjórar leiðir. Sú fyrsta fjallar um íbúa nýlendna sem ekki liggja að herraríkinu. Fyrir utan þá staðreynd að Abkasía og Suður-Ossetía liggja svo sannarlega að Georgíu hafa svæðin tvö aldrei verið nýlendur heldur einfaldlega hlutar af georgíska ríkinu. Ekki er hægt að segja að Suður-Ossetar og Abkasar hafi verið kúgaðir innan Georgíu eða verið hindraðir frá aðgangi að hinu pólitíska kerfi. Georgísk stjórnvöld hafa ekki haft raunveruleg yfirráð yfir héruðunum tveimur frá því að nútímaríkið Georgía varð til árið 1991 ogþannig ekki verið í neinni stöðu til þess að kúga íbúa þeirra. Varðandi aðgang að hinu pólitíska kerfi þá hefur hann ætíð verið formlega tryggður, þó ekki hafi raunveruleg á það reynt vegna ástandsins sem ríkt hefur. Ekki er hægt að tala um að sjálfstæðisbarátta héraðanna tveggja hafi verið bæld af erlendum her með varanlega viðveru. Eini herinn með varanlega viðveru í Abkasíu og Suður-Ossetíu er sá rússneski og sá hefur á engan hátt komið í veg fyrir það að héruðin kljúfi sig frá Georgíu. Síðust mögulegra leiða að sjálfsákvörðunarrétti eins og skilgreiningarnar hafa þróast á 20. öld er leið einstakra ríkja innan sambandsríkja en Suður-Ossetía og Abkasía hafa aldrei verið aðildarríki að Georgíu heldur einfaldlega hlutar ríkisins, eins og áður hefur komið fram. Engin þessara skilgreininga á þannig við um Suður- Ossetíu eða Abkasíu. Þrátt fyrir það upptalningu er ekki hægt að afneita því með öllu að íbúar héraðanna tveggja hafi rétt til sjálfsákvörðunar. Þessar skilgreiningar sem upp voru taldar voru endanleg upptalning á öllum mögulegum forsendum sjálfsákvörðunarréttar sem til urðu á 20. öldinni. í upphafi 21. aldarinnar virðist hins vegar sem ný leið sé að bætast við. Kosovo-fordæmið Það sem skiptir sköpum í þessu er Kosovo. Þann 17. febrúar 2008 lýsti þing Kosovo yfir sjálfstæði frá Serbíu. Sjálfstæðisyfirlýsingin var sú síðasta af mörgum í kjölfar þess að Júgóslavía liðaðist í sundur. Munurinn á henni og öðrum var sá að þær einingar sem áður höfðu hlotið sjálfstæði voru aðilar að sambandsríkinu Júgóslavíu á Rússneski björninn rífur burt Suður-Ossetíu og Abkasíu, mynd úr georgísku vikublaði sérstöðu innan Júgóslavfu þar sem þrátt fyrir að vera ekki aðildarríki að sambandinu átti það sjálfstæða aðild að forsetaráði ríkjasambandsins.18 Þannig var Kosovo ekki eins og hvert annað hérað innan aðildarríkis heldur svæði sem viðurkennt var innan Júgóslavíu sem aðskilið frá Serbíu, þó það hafi líka heyrt undir hana að mörgu leyti. Með öðrum orðum voru þarna færð rök fyrir því að aðstæðurnar sem komu fram í Kosvo og ollu því að héraðið öðlaðist sjálfsákvörðunarrétt hafi í raun verið mjög sérstakar og afar ósennilegt að fram kæmi hérað sem myndi uppfylla þessar kröfur: Þjóðernishreinsanir, viðvarandi stríðsástand, orðið það rofið frá herraríkinu að sameining væri í raun óásættanleg niðurstaða og þar að auki hefði áður notið opinberrar stjórnmálalegrar viðurkenningar á aðskilnaði sínum fráþví ríki sem svæðið vildi kljúfa sig frá. Þetta eru sannarlega þröngar kröfur og erfitt að uppfylla. Það þýðir þó ekki að þær séu einsdæmi. Ekkert er svo algjörlega einstakt að það sé fullkomnlega ómögulegt að svipaður atburður eigi sér stað síðar meir. Og það er það sem gerðist í Abkasíu og Suður-Ossetíu. Aðstæðurnar sem þar komu fram voru einstaklega líkar þeim sem stuðningsmenn sjálfstæðis Kosovo beittu sem rökum í deilunum þar. Fyrir þessu hafa meðal annars hafa Benedikt Harzl og Rein Múllerson fært sterk rök.19Vissulega eru 79
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Sagnir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Sagnir
https://timarit.is/publication/1025

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.