Morgunblaðið - 09.10.2014, Blaðsíða 56

56 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2014
BAKSVIÐ
Karl Blöndal
kbl@mbl.is
Loftárásir Bandaríkjamanna og
bandamanna þeirra virtust í fyrsta í
skipti í gær bera árangur í orrustunni
um sýrlenska landamærabæinn Kob-
ane, sem hefur verið umsetin víga-
mönnum hreyfingarinnar Ríki ísl-
ams.
Að sögn Sýrlensku mannréttinda-
vaktarinnar hörfuðu liðsmenn Ríkis
íslams úr hverfum í austur- og suð-
vesturhluta bæjarins aðfaranótt gær-
dagsins. Rahmi Abd al-Rahman,
stjórnandi vaktarinnar, sem hefur að-
setur í London og styðst við net heim-
ildarmanna í Sýrlandi, sagði að þeir
hefðu hörfað vegna loftárása á víg-
stöðvar Ríkis íslams fyrir utan Kob-
ane, en harðir bardagar voru einnig
háðir í bænum.
Enn eru þó liðsmenn Ríkis íslams í
bænum. Þeim tókst að rjúfa varnir
bæjarins í vikunni eftir þriggja vikna
umsátur. Nái þeir Kobane undir sig
verða þeir komnir með á sitt vald
mikið órofið svæði, sem liggur að
landamærum Tyrklands.
Vaxandi þrýstingur er nú á að
Kúrdum verði veitt aukin ut-
anaðkomandi aðstoð. Staffan de
Mistura, sérlegur erindreki Samein-
uðu þjóðanna í málefnum Sýrlands,
tók undir ákallið um tafarlausa hjálp.
„Heimurinn, við öll, munum iðrast
þess sárt nái [Ríki íslams] að leggja
undir sig bæ, sem hefur varist af hug-
rekki, en er nú við að geta það ekki
lengur,“ sagði hann. „Við verðum að
láta til skarar skríða núna. Alþjóða-
samfélagið verður að verja þá.“
Bandaríkin afskrifa Kobane
Bandarísk stjórnvöld virðast vera
búin að afskrifa Kobane. Á fréttavef
sjónvarpsfréttastöðvarinnar CNN
var í gær haft eftir ónefndum banda-
rískum embættismönnum að meg-
inmarkmiðið væri ekki að bjarga
borgum og bæjum í Sýrlandi, heldur
að vega að forustu Ríkis íslams og
eyðileggja olíuhreinsunarstöðvar og
aðra innviði til að gera samtökunum
ógerlegt að starfa, sérstaklega í Írak.
Ýmsar ástæður væru fyrir þessari
afstöðu. Í fyrsta lagi væri samband
milli Íraksstjórnar og Bandaríkj-
anna, en stjórn Baracks Obama for-
seta vildi að Bashar al-Assad, forseti
Sýrlands léti af völdum.
Í öðru lagi ættu Bandaríkjamenn
bandamenn á vígvellinum í Írak, þar
á meðal íraska herinn og sveitir
Kúrda, sem nefnast peshmerga.
Obama hyggst ekki leggja meira af
mörkum í borgarastyrjöldinni í Sýr-
landi en árásir úr lofti. Í stjórn hans
ríkir sú skoðun að Tyrkir eigi að
hætta að draga lappirnar.
Grænt ljós en engar aðgerðir
Tyrkneska þingið gaf fyrir helgi
grænt ljós að beita hernum til að
hrinda sókn Ríkis íslams. Recep Ta-
yyip Erdogan, forseti Tyrklands,
sagði á þriðjudag að Kobane væri við
það að falla. Hann sagði hins vegar að
Tyrkir myndu ekki aðhafast frekar
nema Bandaríkjamenn samþykktu að
veita uppreisnarmönnum í Sýrlandi
aukna aðstoð við að steypa Assad.
Obama vill hins vegar að Tyrkir
taki af skarið gegn Ríki íslams án
þess að blanda stríðinu gegn Assad
inn í málið.
Erdogan hefur einnig sagt að hann
vilji ekki senda herlið inn í Sýrland
nema að því verði framfylgt að ekki
megi fljúga yfir átakasvæðið til þess
að halda sýrlenska flughernum í
skefjum.
Eins og fram kom í fréttaskýringu
í The New York Times í gær finnst
stjórn Obama Tyrkir vera með und-
anslátt og benda bandarískir emb-
ættismenn á að með lofárásunum
undir forustu Bandaríkjamanna hafi
skilyrðinu um að koma í veg fyrir að
beita megi sýrlenska flughernum yfir
norðurhluta Sýrlands í raun verið
fullnægt.
„Það er vaxandi uggur yfir því að
Tyrkir skuli draga lappirnar í að
koma í veg fyrir fjöldamorð innan við
mílu frá landamærum sínum,“ sagði
háttsettur bandarískur embætt-
ismaður við The New York Times í
skjóli nafnleyndar. „Eftir allan reiði-
lesturinn um mannlegar hamfarir í
Sýrlandi finna þeir upp ástæður til að
aðhafast ekki til að koma í veg fyrir
aðrar mannlegar hamfarir. Svona
hegðar bandamaður í NATO sér ekki
á meðan helvíti skapast steinsnar frá
landamærum hans.“
Hörð mótmæli í Tyrklandi
Aðgerðaleysi tyrkneskra stjórn-
valda hefur ekki bara valdið reiði í
Washin gton. Kúrdar í Tyrklandi
hafa mótmælt harðlega og á þriðju-
dagskvöld og í gær sauð upp úr með
þeim afleiðingum að a.m.k.19 manns
létu lífið.
Sérfræðingar halda því fram að í
raun haldi Erdogan Kúrdunum í
Kobani í gíslingu. Soner Cagaptay,
sérfræðingur Stofnunar um Mið-
Austurlandamál í Washington, segir
að markmiðið sé að veikja stöðu
Verkamannaflokks Kúrdistans í frið-
arviðræðum við stjórnvöld í Ankara.
Tyrkir vilja einnig að sveitir Kúrda
í Sýrlandi afneiti Assad og gangi op-
inberlega til liðs við uppreisnarmenn.
Sveitir Kúrda og stjórnmálamenn
þeirra hafa fremur einbeitt sér að því
að koma sér upp sjálfstjórn og verja
sitt landsvæði, en að berjast við
stjórnvöld í Damaskus.
Sums staðar hafa þeir meira að
segja barist við hlið stjórnarhersins.
Kúrdar í Sýrlandi berjast undir
merkjum Verndarsveita þjóðarinnar,
skammstafað YPG, sem eru hinn
vopnaði armur stjórnmálasamtak-
anna Lýðræðissambandsflokkur
Kúrda, YPG.
Tyrknesk stjórnvöld segja að YPG
sé útibú PKK, sem í áratugi barðist
blóðugri baráttu fyrir sjálfstæði
Kúrda í Tyrklandi, en hefur nú snúið
við blaðinu, lagt niður vopn og krefst
nú aukinnar sjálfstjórnar í stað
sjálfstæðis. PKK eru skilgreind
sem hryðjuverkasamtök í
Tyrklandi og víða á Vest-
urlöndum. YPG varð til eftir
að Kúrdar héldu mót-
mælafundi gegn stjórn
Assads árið 2004, en
tilvist samtakanna
varð opinber sum-
arið 2012 þegar upp-
reisnin gegn stjórn
landsins hafði staðið í ár.
PYD og YPG neita því að
bein tengsl séu við PKK,
þótt hugmyndafræðilegur
skyldleiki sé fyrir hendi.
Kúrdar bíða hjálpar gegn Ríki
íslams á meðan blóðbað blasir við
 Loftárásir loks sagðar hafa haft áhrif  Bandaríkjamenn saka Tyrki um að draga lappirnar
AFP
Umsátur Reykjarsúla stígur til himins eftir loftárásir til að aflétta umsátri Ríkis íslams um Kúrdabæinn Kobane í Sýrlandi við landamæri Tyrklands.
Átök um Kobane
TYRKLAND
TYRKLAND
SÝRLAND
Kobane
(Ain al-Arab)
Íslamistar sitja
um vopnaðar
sveitir Kúrda
Loftárásir
Bandaríkjanna
og fleiri landa
Sjálfstjórnar-
svæði Kúrda
í Írak
Mannskæðar
sjálfsvígsárásir
Hundruð manna létu lífið í átökum liðsmanna
Ríkis íslams, samtaka íslamista, og sveita Kúrda
Jarabulus
10 km
Mishentur-
hæð
Útvarpsturn
Suruc
JÓRDANÍA
SÁDI-
ARABÍA
ÍRAN
DAMASKUS BAGDAD
SÝRLAND
Aleppo
Homs
Raqqa
Í RAK
Hasakeh
Zummar
Badush AskiMosul
Deir Ezzor
Mayadin
Hit
Kirkuk
Fallujah
Mosul
Gröf Suleimans, afa
stofnanda Tyrkjaveldis
100 km
Íslamistarnir hafa setið
um svæðið sem lýtur
yfirráðumTyrkja
Ríki íslams er ekki eitt um að fá
liðsafla frá Evrópu. Það sama á
við um Kúrda, þótt liðsaukinn sé
ekki næstum því jafn fjölmennur.
Tugir Kúrda hafa sagt skilið
við vestræn þægindi í Amster-
dam, Berlín eða Róm til að taka
upp vopn í röðum Kúrda í Írak.
Sumir þeirra hafa reynslu af að
berjast með peshmerga-sveitum
Kúrda, en aðrir hafa aldrei komið
nálægt stríði.
Í frétt frá AFP segir frá 12
bræðrum úr sömu fjölskyldu,
Nawzad Anwerbeg. Sumir þeirra
höfðu búið í Kúrdistan í Írak í
nokkur ár. Flestir ákváðu að
leggja land undir fót frá Hol-
landi. Kúrdarnir leyna ekki ferð-
um sínum. Einn bræðranna
hringdi séstaklega í hollenska
utanríkisráðuneytið til þess að
tilkynna að hann væri genginn í
raðir peshmerga í Írak tveimur
dögum eftir komu sína.
Öðrum bræðranna, Aza, sem
er nýorðinn 24 ára gamall, var
fenginn rifill og tveir dagar til að
æfa sig áður en hann var sendur
á víglínuna. Hann hafði aldrei
hleypt af riffli áður.
„Að minnsta kosti hefur eitt-
hvað gott komið út úr þessu
stríði,“ sagði hann. „Það hefur
sýnt heiminum úr hverju Kúrdar
eru gerðir.“
Aza var í kennaranámi í Hol-
landi, en nú segist hann ætla að
verða peshmerga að eilífu.
„Börn okkar hafa ferðast
frá Evrópu til að taka þátt í
þessu stríði,“ sagði einn af
öldungum ættarinnar, Sar-
had Anwerbeg Betwata.
„Þeir fara í einkenn-
isbúning og eru til-
búnir til að verða
píslar-
vottar.“
Kúrdar koma
víða að
LIÐSAUKI FRÁ EVRÓPUVilja öflugri vopn
» Kúrdar segja að tæpar
standi í Kobane en fólk haldi
og þeir verði að fá þungavopn
til að verja bæinn.
» Kúrdneski blaðamaðurinn
Mustafa Ebdi sagði á Facebook
í gær að á götum hverfisins
Maktala í Kobane lægju lík liðs-
manna Ríkis íslams eins og
hráviði. Hann bætti við að
ástæða væri til að óttast um
almenna borgara í bænum.
Einn Anwerbeg-
bræðranna með
alvæpni í Arbil.