Morgunblaðið - 09.10.2014, Blaðsíða 67

UMRÆÐAN 67
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. OKTÓBER 2014
Full búð af nýjum vörum
Bláu húsin v/Faxafen • Sími 553 7355 • www.selena.is • Póstsendum • Næg bílastæði • Selena undirfataverslun
Félag eldri borgara
í Reykjavík
Fimmtudaginn 2. október var spil-
aður tvímenningur á 10 borðum hjá
bridsdeild Félags eldri borgara í
Reykjavík. Efstu pör í N/S
Magnús Oddsson – Oliver Kristóferss. 266
Ingibj. Stefánsd. – Margrét Margeirsd. 238
Örn Isebarn – Ólafur Ingvarsson 234
Friðrik Jónss. – Jóhannes Guðmannss. 227
A/V
Björn Péturss. – Valdimar – Ásmundss. 272
Albert Þorsteinss. – Bragi Björnsson 257
Tómas Sigurjónss. – Björn Svavarss. 252
Bjarni Þórarinss. – Hrólfur Guðmss. 230
Spilað er í Síðumúla 37.
Björn og Þórður unnu
Haust-Monradinn hjá BK
Björn Jónsson og Þórður Jónsson
sigruðu í þriggja kvölda Haust–
Monrad sem lauk hjá Bridsfélagi
Kópavogs sl. fimmtudag
Lokastaðan:.
Þórður Jónsson – Björn Jónsson 118,2
Eiður Már Júlíuss. – Júlíus Snorras. 115,6
Heimir Tryggvas. – Gísli Tryggvason 115,5
Leifur Kristjánss. – Árni M. Björnss. 112,4
Jörundur Þórðars. – Þórður Jörundss. 111,6
Úrslit síðasta spilakvöld:
Júlíus Snorras. – Eiður Már Júlíuss. 61,1
Björn Jónsson – Þórður Jónsson 59,5
Ísak Örn Sigurðss. – Gunnl. Karlss. 55,8
Næsta keppni er FRESCO-impa-
keppnin sem er þriggja kvölda But-
ler-tvímenningur og þarf að spila öll
kvöldin til að ná í verðlaun. Spilað er
í Gjábakka, félagsheimili aldraðra,
Fannborg 8, á bak við Landsbank-
ann og byrjað kl. 19 alla fimmtudaga.
BRIDS
Umsjón Arnór G.
Ragnarsson| norir@mbl.is
Á Alþingi er núna til
meðferðar tillaga til
þingsályktunar um
aukna aðkomu ríkis-
valdsins að rannsókn-
um á hreyfitauga-sjúk
dómum (MND, MS,
Parkinson o.fl.). Flutn-
ingsmaður er Sigrún
Magnúsdóttir, þings-
flokksformaður Fram-
sóknarflokks og við
framlagningu tillög-
unnar lýstu þingmennirnir Valgerður
Bjarnadóttir og Jóhanna María Sig-
mundsdóttir yfir eindregnum stuðn-
ingi við auknar rannsóknir á þessu
sviði. Allsherjar- og menntamála-
nefnd hefur málið til umfjöllunar, en
tillaga Sigrúnar er eftirfarandi:
„Alþingi ályktar að fela ríkisstjórn-
inni að beita sér fyrir stofnun rann-
sóknarklasa á sviði taugavísinda og
taugahrörnunarsjúkdóma á Íslandi,
svo sem á sviði ALS/MND-sjúk-
dómsins. Ríkisstjórnin hlutist til um
að vísindasamfélagið á Íslandi fái
nauðsynlega aðstoð við að afla
styrkja til að fjármagna rannsóknir á
taugasjúkdómum, einnig frá alþjóða-
samfélaginu."
Ísland er kjörið til rann-
sókna á erfðasjúkdómum
Hreyfitaugar nefnast þær frumur
sem annast stjórn allra vöðva líkam-
ans. Þessa vöðva er ekki bara að
finna í útlimum, heldur einnig inn-
vortis og þeirra á meðal er þind og
raddbönd. Þess vegna missa MND-
sjúklingar ekki bara
mátt í höndum og fótum,
heldur einnig í önd-
unarfærum og radd-
böndin verða gagnslaus.
Þrátt fyrir að um 150 ár
séu liðin frá því að Jean-
Martin Charcot (1825-
1893) skilgreindi MND
sem sérstakan sjúkdóm,
er ennþá ekki vitað hvað
veldur honum. Skiptar
skoðanir eru til dæmis
um, að hve miklu leyti
MND er erfðasjúkdóm-
ur, en rannsóknir á veg-
um Alþjóðlegrar miðstöðvar MND-
rannsókna benda til að hérlendis sé
MND bundið erfðum og að erfða-
mynstrið sé „víkjandi“.
Á síðustu áratugum hafa orðið
stórstígar framfarir í erfðafræði,
sem hafa opnað augu manna fyrir
þeirri staðreynd að fjölmargir sjúk-
dómar eru bundnir erfðum. Af
nokkrum ástæðum er Ísland kjörið
til rannsókna á erfðasjúkdómum. Í
fyrsta lagi er hér mögulegt að rekja
ættir langt aftur í tímann. Í öðru lagi
hefur Ísland öldum saman verið
meira einangrað en þekkist um mörg
önnur lönd. Í þriðja lagi veldur fá-
menni því að ekki er útilokað, að ná
til allra með ákveðinn sjúkdóm hjá
heilli þjóð. Sérstaða Íslands veitir
tækifæri, sem ekki má láta ónotuð.
Ísland hefur skyldum að gegna við
umheiminn, á sviði rannsókna á sjúk-
dómum. Nær allar aðferðir, sem hér
er beitt við greiningu sjúkdóma og
lækningu þeirra, eru komnar frá öðr-
um þjóðum. Ekki er siðferðilega rétt
að Ísland verði áfram eingöngu
þiggjandi á sviði lækninga, sér-
staklega þegar fyrir liggur að hér-
lendis eru aðstæður góðar til ákveð-
inna rannsókna. Ríkisvaldinu ber
einnig skylda til að veita landsmönn-
um læknisþjónustu og það á sér-
staklega við um banvæna sjúkdóma
eins og MND. Fram að þessu hafa
valdamenn á Íslandi talið sæmandi
að leggja ekkert opinbert fjármagn
til MND-rannsókna. Með tillögu-
flutningi Sigrúnar Magnúsdóttur á
Alþingi hillir loks undir breytingar.
Ekki ósanngjörn krafa
Hugmyndin um rannsóknarklasa
fyrir hreyfitaugasjúkdóma á sér fyr-
irmyndir hérlendis og er í samræmi
við stefnu stjórnvalda um skipulag
vísindarannsókna í landinu. Sem
dæmi má nefna, að 2009 hlaut „Al-
þjóðlegur rannsóknarklasi í jarðhita“
styrk frá ríkinu sem nam 490 millj-
ónum króna. Á núverandi verðlagi
samsvarar þessi upphæð um 600
milljónum króna. Tillaga Sigrúnar
gerir ekki ráð fyrir svona rausnar-
legu framlagi til Rannsóknarklasa í
hreyfitaugasjúkdómum, en vel er
hægt að reikna með að erlend fram-
lög kunni að verða af þessari stærð-
argráðu.
Fólk um allan heim gerir þá kröfu,
að framfarir verði sjáanlegar á sviði
hreyfitaugasjúkdóma og sérstaklega
gildir þetta um MND, sem að und-
anförnu hefur notið mikillar athygli.
Framlög einstaklinga til MND-
rannsókna hafa stórlega aukist og til
að leggja áherðslu á alvarleika máls-
ins hika menn ekki við að þola „ískalt
sturtubað“. Söfnunar-reikningur
Miðstöðvar MND-rannsókna er:
0515-14-409909 - 5611120960 og vef-
setur félagsins er: http://mid-
stodin.blog.is/blog/midstodin/.
Jafnan þegar MND-fólk kemur
saman ríkir í hópnum glaðværð og
æðruleysi. Oft er heilbrigðiskerfið til
umræðu og í eftirfarandi dæmisögu
er því líkt við „heilagt stöðuvatn“,
sem veitir flestum lækningu og öllum
nokkura úrlausn:
„Þrír sjúklingar leituðu lækningar
hjá Hinu heilaga vatni og fyrstur til
að vaða útí var blindur maður. Þegar
hann kom úr kafinu, hafði hann feng-
ið fulla sjón. Næsti sjúklingur til að
leita ásjár Hins heilaga vatns var
heyrnarlaus. Þegar hann kom aftur á
þurrt land hafði hann hlotið fulla
heyrn. Þriðji sjúklingurinn var
MND-sjúklingur. Eftir að hafa séð
þau kraftaverk sem Hið heilaga vatn
hafði gert á blindum og heyrnar-
lausum, ók hann vongóður í hjólastól
sínum út í vatnið og hikaði ekki við að
fara á bólakaf. Þegar hann kom aftur
á þurrt land blasti árangurinn við
sjónum. Hjólastóllinn hafði fengið
nýja og glansandi hjólbarða.“
Eftir Loft Altice
Þorsteinsson
Loftur Altice
Þorsteinsson
» Þrátt fyrir að um 150
ár séu liðin frá því að
Jean-Martin Charcot
skilgreindi MND sem
sérstakan sjúkdóm, er
ennþá ekki vitað hvað
veldur honum.
Höfundur er verkfræðingur og
stjórnarformaður Miðstöðvar
MND-rannsókna.
Rannsóknarklasi í hreyfitauga sjúkdóm-
um er ekki lengur fjarlæg draumsýn
mbl.is