Morgunblaðið - 23.10.2014, Síða 28

28 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. OKTÓBER 2014
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Vesturlandsvegur í Kollafirði á Ís-
landsmet í endingu slitlags. Vegurinn
var steyptur sumarið 1972 og enn er
ekið á sama slitlaginu, 42 árum síðar.
Fleiri þjóðvegir voru steyptir hér á
sínum tíma og má þar t.d. nefna
Keflavíkurveginn, hluta Suðurlands-
vegar og ýmsar götur eins og Miklu-
braut í Reykjavík, götur á Akranesi
og víðar. Flestir steyptu vegarkafl-
arnir og Miklabrautin hafa fengið
malbikað slitlag. Hreinn Haraldsson
vegamálastjóri sagði steyptu vegina
hafa enst misjafnlega vel.
„Vesturlandsvegurinn sker sig al-
veg úr. Það er löngu búið að malbika
yfir Keflavíkurveginn, Suðurlands-
veginn og aðra steypta vegi sem voru
á okkar vegum,“ sagði Hreinn. „Ein-
hverra hluta vegna tókst þessi fram-
kvæmd í Kollafirði svona vel. Menn
hafa dottið þar niður á besta stein-
efnið sem hægt var að velja í steypu-
blönduna.“
Malbikið er sléttara
Hreinn rifjaði upp að á síðustu ein-
um til tveimur áratugum hefðu verið
gerðar ýmsar tilraunir með að leggja
steypta vegarkafla, t.d. ofan við Ár-
túnsbrekku. Sérstök steypa var einn-
ig prófuð á kafla Suðurlandsvegar
næst Reykjavík.
Talið er að malbikið gefi almennt
sléttara og þægilegra aksturs-
yfirborð með minna veghljóði en
steypt slitlag.
Ending og gæði steypunnar fara
mikið eftir því hvaða efni er notað í
hana. Annað steinefni var t.d. notað í
Keflavíkurveginn en umræddan þjóð-
vegarkafla í Kollafirði.
„Þrátt fyrir allskonar rannsóknir
og vangaveltur hafa menn ekki fundið
almennilegar skýringar á því hvers
vegna vegurinn í Kollafirði hefur enst
svona vel miðað við aðra vegi, hvort
sem þeir eru steyptir eða malbik-
aðir,“ sagði Hreinn. Hann benti á að
lengi hefði verið tiltölulega lítil um-
ferð um Kollafjörð, t.d. samanborið
við Keflavíkurveginn. Síðustu áratugi
hefði hún hins vegar vaxið mikið.
Steyptu vegirnir slitna og í þá
myndast hjólför. Yfirleitt hafa ekki
myndast hættulegar holur, en
sprungur hafa komið í yfirborð
steyptu veganna. Þá hefur verið lagt
malbikslag yfir. Yfirborð Vestur-
landsvegarins í Kollafirði hefur ekki
sprungið og hann hefur staðist álagið
svo vel að varla sjást hjólför.
Samanburður steypu í óhag
Samanburður á steyptum og mal-
bikuðum vegum hefur oft verið
steyptu vegunum í óhag þegar allt er
reiknað, að sögn Hreins. Hann sagði
efniskostnað við að steypa veg meiri
en við að malbika. Nú er allt sement
innflutt en það var framleitt hér áður.
Það krefst einnig meiri vinnu að
steypa veg en að malbika. Þá líður
lengri tími þar til hægt er að taka ný-
steyptan veg í notkun en klæddan eða
malbikaðan veg.
Hreinn sagði mikla umferð þurfa
til þess að það borgi sig að steypa
veg, þar eð stofnkostnaðurinn væri
mun meiri en við að malbika. Væri
umferð mikil, sennilega meiri en
30.000 bílar á dag, væri líklega hag-
kvæmt að steypa miðað við líftíma
slitlagsins. Svo mikil umferð er
hvergi á þjóðvegakerfinu, nema inn-
an þéttbýlis á höfuðborgarsvæðinu.
Gerðar voru tilraunir hér með að
leggja út steypu í steyptan veg með
sérstökum vélum sem leggja steyp-
una út svipað og malbikunarvél. Ekki
varð framhald á þeim tilraunum.
Vesturlandsvegurinn og aðrir vegir
sem steyptir voru á þeim tíma voru
steyptir í steypumótum og steypan
lögð út með vélum.
Vegagerðin á ekki búnað til að
leggja steypta vegi, enda er öll vega-
gerð boðin út og annast verktakar
hana, hvort sem er klæðningu, mal-
bikun eða steypu vega. Nú er hvorki
til tækjabúnaður til að steypa vegi né
reynsla í landinu af slíkum fram-
kvæmdum.
Burðarlag styrkt með sementi
Klæðning, eða olíumöl, er ekki jafn
burðarmikið slitlag og malbikið.
Klæðning er notuð víða úti um land
þar sem umferðin er minni en á um-
ferðarmestu vegunum. Undir klæðn-
ingunni er burðarlag úr möl sem ber
uppi þunga bílanna. Það hefur færst í
vöxt að efnum sé blandað saman við
mölina í burðarlaginu til þess að
styrkja það og gera það burðarmeira.
Oftast hefur verið notað bik til að
styrkja burðarlagið.
Nokkur undanfarin ár hefur sem-
ent verið notað í staðinn fyrir bikið til
styrkingar. Sementi er þá hrært sam-
an við mölina. Ofan á þetta er svo lagt
þunnt slitlag eða klæðning. Öll vinna
við undirbúning og útlagningu efnis-
ins er jafn dýr en efniskostnaðurinn
er minni með því að nota sement í
stað biks. Það hefur komið ágætlega
út, að sögn Hreins.
www.mats.is
Vesturlandsvegur Slitlagið steypt sumarið 1972. Gerð voru steypumót og vél lagði út steypuna. Á litmyndinni sést sami vegarkafli nú í október. Steypta slitlagið hefur enst í 42 ár sem er Íslandsmet.
Ljósmynd/Vegagerðin
Íslandsmet í endingu slitlags
 Vesturlandsvegur sker sig úr öðrum steyptum vegum hvað varðar endingu slitlagsins  Búið er
fyrir löngu að malbika slitlag á aðra vegi sem steyptir voru á svipuðum tíma og Vesturlandsvegur
Morgunblaðið/Ólafur K. Magnússon
Vesturlandsvegur 1973 Steypti hluti Vesturlandsvegarins hefur enst ótrú-
lega vel og staðist mikið umferðarálag með prýði.
Arctic selolía
Nýtt útlit – meiri virkni
Einstök olía
Meiri virkni
fall Omega 3
fitusýrur
nir mælir með
lolíu, en þinn?
Gott fyrir:
Maga- og þarmastarfsemi
Hjarta og æðar
Ónæmiskerfið
Kolesterol
Liðina
Selolían fæst í:
Þín verslun Seljabraut,
úsum, Fjarðarkaupum,
ni, Hafrúnu og MelabúðSími 555 2992 og 698 7999
Nýtt!
D-vítamínbætt
t hlut
n læk
Se
pótekum,
heilsuh
Fiskbúðinni Trönuhrau
Hát
Min
a