Læknablaðið - 15.04.2007, Síða 13

FRÆÐIGREINAR / STIKILBÓLGA
er aldrei greinst með eyrnabólgu, einu sinni eða
tvisvar, eða þrisvar eða oftar. Pá var einnig skráður
fjöldi systkina og ef sérstök atriði voru í heilsufars-
sögu.
Skráð var lengd legu og hiti fyrstu þrjá legudag-
ana. Einnig voru skráðar upplýsingar um mynd-
rannsóknir í legu og blóðrannsóknir komudag.
Skráð var hvort tekin hefðu verið sýni til ræktunar,
blóð, sýni úr miðeyra og úr stikilholrýmum og
hvort og þá hvaða bakteríur hefðu ræktast. Skráð
var sýklalyfjagjöf í legunni, hvaða sýklalyf voru
gefin og í hve langan tíma. Skráð var hvort gerð
hefði verið hljóðhimnuástunga eða skurðaðgerð
á stikli.
Nýgengi fyrir hverja 100.000 íbúa var reiknað
miðað við heildarmannfjölda annars vegar og
hins vegar fyrir einstaklinga undir 18 ára aldri
(aldursbundið nýgengi). Notaðar voru tölur frá
Hagstofu íslands um mannfjölda á öllu landinu,
sjá vef Hagstofu Islands www.hagstofa.is Sala
sýklalyfja í mixtúruformi á landsvísu var notuð
sem mælikvarði á sýklalyfjanotkun hjá börnum.
Upplýsingar um söluna fengust í heilbrigðisráðu-
neytinu (Eggert Sigfússon, persónul. upplýsingar)
og voru umreiknaðar í ráðlagða dagskammta
á hverja 1000 íbúa á dag (DDD/lOOOíbúa/dag).
Notuð voru ársfjórðungsmeðaltöl fyrir árin 1989-
2002.
Gögnum var safnað í töflureikniforritið Excel
og voru tölfræðilegir útreikningar gerðir í Excel
og SPSS 7.0. Við tölfræðiúrvinnslu var miðað við
marktækt gildi p=<0,05. Niðurstöður eru almennt
gefnar sem miðgildi ásamt dreifingu, í nokkrum
tilfellum sem meðalgildi og staðalfrávik eftir því
sem við á. „Time series analysis" (ARIMA) var
notað til að meta breytingar á nýgengi stikilbólgu
og ávísunum sýklalyfja á rannsóknartímanum.
Pearson tvíhliða fylgnipróf var notað til að kanna
tengsl nýgengis stikilbólgu og sýklalyfjanotkunar.
Leyfi fyrir rannsókninni fékkst hjá siða-
nefnd Landspítala og rannsóknin var tilkynnt
Persónuvernd.
Niðurstöður
Faraldsfrœði stikilbólgu árin 1984-2002
Á 19 ára tímabili (1.1.1984 til 31.12. 2002) greind-
ust 89 tilfelli af stikilbólgu hjá 84 sjúklingum.
Allir einstaklingarnir höfðu komið til meðferðar
á sjúkrahúsunum í Reykjavík, ekki reyndust
sjúklingar meðhöndlaðir annars staðar. Fimm til-
felli voru endurkoma sömu sýkingar og voru ekki
tekin með í úrvinnslu. Meðalfjöldi tilfella á ári var
4,4 (staðalfrávik 2,5 ár)
Meðalaldur var 20 ár og 6 mánuðir og mið-
aldur var 8 ár og 4 mánuðir (1 mánaðar-89 ára).
Tafla 1. Læknisheimsóknir 28 barna fýrir greiningu stikilbólgu.
Fengu sýklalyf Fengu ekki sýklalyf
Leituðu ekki til læknis (n=7) 0 7
Leituðu til læknis 1-7 dögum fýrir greiningu (n=17)
Greindust ekki með miðeyrnabólgu (n=2) 0 2
Greindust með miðeyrnabólgu (n=15) 11 4
Leituðu til læknis 8-14 dögum fyrir greiningu (n=4)
Greindust ekki með miðeyrnabólgu (n=l) 0 1
Greindust með miöeyrnabólgu (n=3) 2 1
Fimmtíu og tveir einstaklingar (62%) voru undir
18 ára aldri en tíu börn voru yngri en 12 mánaða.
Kynjahlutfall sjúklinganna var 1:1.
Aldursstaðlað nýgengi stikilbólgu hjá börn-
um yngri en 18 ára var lægst 0,0 en hæst 12,2
/100.000/ár. Meðaltal tímabilsins var 4,1/100.000/
ár. Aldursstaðlað nýgengi (fjöldi/lOO.OOO/ár) hjá
börnum á árunum 1984-1988 var 0,8, á árunum
1989-1993 var það 2,5, á árunum 1994-1998 var
það 2,7 og á árunum 1999-2002 var nýgengið 8,5.
Nýgengi hjá fullorðnum var allan tímann lægra
en 2,0/100.000/ár. Nýgengi stikilbólgu á tímabilinu
má sjá á mynd 1. Nýgengi hjá börnum undir 18 ára
jókst marktækt (p<0,01) á tímabilinu en ekki hjá
fullorðnum. Meðalnýgengið á tímabilinu var 4,1.
Klínískar upplýsingar um börn með
stikilbólgu árin 1999-2002
Tuttugu og átta börn yngri en 18 ára greindust með
stikilbólgu á árunum 1999-2002 og þar af voru 19
drengir (68%) og 9 stúlkur (32%). Meðalaldur
þeirra var 4 ár og 2 mánuðir og miðaldur var 2
ár og 2 mánuðir (4 mánaða-15 ára og 8 mánaða).
Sextán (57%) barnanna höfðu aldrei áður greinst
með eyrnabólgu (miðaldur 12 mánuðir), fjögur
(14%) höfðu greinst með eyrnabólgu einu sinni
til tvisvar (miðaldur 18 mánuðir) og átta (29%)
höfðu fengið eyrnabólgu þrisvar eða oftar (mið-
aldur 7 ár og 5 mánuðir). Ófullnægjandi upplýs-
ingar voru um röraísetningar í sjúkraskrám.
Fimm (18%) barnanna höfðu fæðst fyrirbur-
ar (27-36 vikur) og fjögur þeirra höfðu ekki átt
við alvarleg veikindi að stríða eftir útskrift af
vökudeild.
Aðdragandi sýkingar
Einkenni frá öndunarfærum ásamt slappleika
og hita höfðu staðið í 1-30 daga fyrir greiningu
stikilbólgu. Að meðaltali höfðu einkennin staðið
í 6,8 (staðalfrávik 6,1) daga fyrir komu (miðgildi
5,5) en misjafnt var hvort börnin höfðu leitað
Læknablaðið 2007/93 277