Læknablaðið - 15.04.2007, Qupperneq 46

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
ÁGRIP ERINDA
E-01 Valmiltistökur á Landspítala árin 1993-2004
Bergþór Björnsson', Guöjón Birgisson', Pétur Hannesson2, Margrét
Oddsdóttir1-3
bergthb@gmail.com
'Skurðlækningadeild og 2myndgreiningadeild Landspítala, 3læknadeild HÍ
Inngangur: Brottnám á milta er vel þekkt meðferð við ýmsum
góðkynja og illkynja blóðsjúkdómum. Fram til ársins 1991 var
um að ræða fremur stóra opna kviðarholsaðgerð en miltistöku
með kviðsjá var fyrst lýst það ár. Byrjað var að gera miltistökur
um kviðsjá á Landspítala árið 1994. Tilgangur rannsóknarinnar
var að kanna ástæður þessara aðgerða hér á landi og bera saman
opnar aðgerðir og kviðsjáraðgerðir með tilliti til aðgerðarlengd-
ar, fylgikvilla og legutíma.
Efniviður og aðferðir: Farið var yfir sjúkraskrár sjúklinga sem
gengust undir brottnám á milta á Landspítala sem valaðgerð
á rannsóknartímanum. Skráð var ábending aðgerðar, þættir
tengdir aðgerð, legutími eftir aðgerð og fylgikvillar. Rannsóknin
var samþykkt af Persónuvernd og Vísindasiðanefnd spítalans.
Niðurstöður: A rannsóknartímabilinu voru gerðar 66 valmilt-
istökur. Meðalaldur sjúklinga við aðgerð var 49,8 (8,9-82,3) ár,
ekki var munur á aldri milli þeirra sem fóru í opna aðgerð og
þeirra sem fóru í kviðsjáraðgerð. Karlar voru 34 en konur 32 og
ekki var munur á aldri milli kynja. I 27 tilfellum var byrjað með
kviðsjáraðgerð en í þremur tilfellum þurfti að skipta yfir í opna
aðgerð, í tveimur tilfellum vegna blæðingar og í einu tilfelli liggja
ekki fyrir upplýsingar um ástæðu. Opnar aðgerðir voru 38 og í
einu tilfelli vantaði upplýsingar. Kynjaskipting í hópunum var
jöfn. Algengustu ábendingar aðgerðar voru blóðflögufæð 32, eit-
ilfrumukrabbamein 10 og hnattrauðkornakvilli (spherocytosis)
5. Samsvörun milli ábendinga aðgerða og meinafræði sýna var
góð. Miðgildi aðgerðartíma var 110 mín, 132 mín fyrir kviðsjár-
aðgerðir en 91 mín fyrir opnar (p<0,0001). Meðalblæðing var
670 ml: 580 ml í kviðsjáraðgerðum en 730 í opnum (p=0,4413).
Meðallegutími var 8,4 dagar: 11,2 dagar eftir opnar aðgerðir en
4,4 eftir kviðsjáraðgerðir (p=0,0394). í 39 tilfellum komu ekki
fram fylgikvillar en hjá 23 sjúklingum komu fram fylgikvillar,
upplýsingar vantar í fjórum tilfellum. Af sjúklingum sem fóru í
opnar aðgerðir fengu 15 (42%) fylgikvilla og eitt dauðsfall varð
innan 30 daga frá aðgerð. Af sjúklingum sem fóru í kviðsjár-
aðgerð fengu 8 (31%) fylgikvilla. Ekki var marktækur munur á
tíðni fylgikvilla
Ályktun: Miltistaka um kviðsjá hefur í för með sér tilhneigingu
til minni blæðingar í aðgerð og færri fylgikvilla en opin aðgerð.
Legutími er styttri eftir kviðsjáraðgerðir en opnar aðgerðir.
Kviðsjáraðgerðir eru tímafrekari en opnar aðgerðir.
E-02 Tvíblind slembirannsókn á virkni Scopoderm
forðaplásturs gegn ógleði og uppköstum eftir kviðar-
holsspeglanir
Bjarki Örvar Auðbergsson', Jón ívar Einarsson2, Aðalbjörn Þorsteinsson1-3
bjarkiau@hi.is
‘Læknadeild HÍ, 2kvennadeild og 3svæfinga- og gjörgæsludeild Landspftala
Inngangur: Ógleði og uppköst (ÓU) eru algeng eftir skurð-
aðgerðir, sérstaklega kviðarholsspeglanir. ÓU geta komið fram
eftir að sjúklingar koma heim eftir dagaðgerðir. Sjúklingar
vilja jafnvel síður upplifa ÓU en sársauka eftir aðgerð. Þó
svo sjúklingar leiti sér sjaldnast aðstoðar vegna þess eru ÓU
algeng ástæða endurinnlagna eftir dagaðgerðir. Scopoderm
forðaplástur verkar í 72 klst og gæti því veitt langa vernd gegn
ÓU. Rannsókn frá árinu 1990 sýndi að fyrirbyggjandi notkun
Scopoderm minnkaði líkur á ÓU eftir kviðarholsspeglanir á
konum. Sú niðurstaða þarfnast staðfestingar. Tilgangur rann-
sóknarinnar er að kanna virkni Scopoderm forðaplásturs gegn
ÓU eftir kviðarholsspeglanir á konum.
Sjúklingar og aðferðir: Rannsóknin var tvíblind slembirann-
sókn og þýðið var konur sem gengust undir kviðarholsspegl-
anir frá 28.03.2006 til 01.08.2006 á kvennadeild Landspítala.
Þátttakendur voru alls 48. Sjúklingum sem veittu upplýst sam-
þykki var skipt af handahófi í Scopoderm hóp og lyfleysuhóp.
Scopoderm hópurinn fékk virkan Scopoderm forðaplástur en
lyfleysuhópurinn fékk eins plástur án lyfs. Plástrarnir voru settir
á síðdegis daginn fyrir aðgerð og sjúklingar báru þá í þrjá sól-
arhringa. Settur var upp sérstakur prótókoll fyrir lyfjagjöf í svæf-
ingu til að hafa hana sambærilega milli sjúklinga. Upplýsinga
var aflað frá hverjum sjúklingi í þrjá sólarhringa eftir aðgerð og
spurt um ógleði, uppköst, líðan og hugsanlegar aukaverkanir
meðferðar. Einnig var skráð notkun verkjalyfja og lyfja gegn
ógleði og uppköstum, lengd svæfingar og lengd innlagnar. Notuð
voru Wilcoxon rank-sum test, Student's t-test, Chi-square test og
Fischer exact test við úrvinnslu gagna.
Niðurstöður: Færri sjúklingar í Scopoderm hópi höfðu ógleði
(20,8% á móti 62,5%, p=0,003) og uppköst (8,3% á móti 37,5%,
p=0,016) fyrstu 24 tímana eftir aðgerð. NNT var þrír fyrir ógleði
og fjórir fyrir uppköst. Munnþurrkur og sjóntruflanir voru
marktækt algengari í Scopoderm hópi. Ekki var marktækur
munur á tíðni þreytu eftir aðgerð eða húðertingar undan plástri.
Meðalaldur þátttakenda var 40 ár og meðal þyngdarstuðull
(BMI) var 25 kg/m:. Ekki var marktækur munur á dreifingu
helstu áhættuþátta fyrir ÓU eftir aðgerðir, þ.e. reykinga, sögu
um ferðaveiki eða sögu um ÓU í tengslum við aðgerðir. Ekki var
heldur marktækur munur á lengd aðgerða, notkun dexametha-
sons í aðgerð, ógleðilyfja eftir aðgerð eða ópíoið verkjalyfja eftir
aðgerð.
Ályktun: Scopoderm forðaplástur minnkar tíðni og alvarleika
ÓU fyrstu 24 klst eftir kviðarholsspeglanir vegna kvensjúkdóma.
Meðferðin er ódýr, einföld í notkun og þolist vel.
310 Læknablaðið 2007/93