Læknablaðið - 15.04.2007, Side 67

ÞING SKURÐLÆKNA, SVÆFINGA- OG GJÖRGÆSLULÆKNA / ÁGRIP ERINDA
hvers konar aðgerð milta var tekið og ártal. Aðgerðarlýsing
síðan skoðuð með tilliti til hvort miltisbrottnám var hluti að-
gerðar eða hvort áverki varð á milta við aðgerð.
Niðurstöður: Á tímabilinu 1985-2006 voru 48 miltu fjarlægð á
FSA að frátöldum sex miltisbrottnámum eftir umferðarslys. í
23 tilfellum hafði orðið áverki á milta í aðgerð, en 22 miltu voru
fjarlægð vegna krabbameins, þar af 21 við brottnám á maga
vegna krabbameins. Eitt miltisbrottnám var gert til stigunar
vegna Hodgkins lymphoma. Eitt milta fjarlægt vegna abcess sem
var fylgikvilli aðgerðar og ein mistök urðu þar sem miltisslagæð
var undirbundin fyrir slysni og miltisbrottnám nauðsynlegt í
kjölfarið. I tveimur tilfellum var ekki ljóst við lok aðgerðar að
áverki hafði orðið á milta, og gerð enduraðgerð til miltisbrott-
náms nokkrum klukkustundum síðar vegna blæðingar. 60%
miltisbrottnáma voru gerð við magaaðgerð flest vegna krabba-
meins. 43% iatrogen miltisáverka urðu við ristilaðgerð, oftast
vinstra helftarnám eða bugðuristilnám Þegar tímabilinu er
skipti upp í tvö 10 ára tímabil sést að nærri jafnmörg miltu voru
fjarlægð vegna áverka í aðgerð bæði tímabilin. Hins vegar voru
20 miltu fjarlægð vegna krabbameins á fyrra tímabilinu á móti
tveimur á því seinna.
Ályktun: Fá miltisbrottnám voru gerð á FSA sl. 20 ár. Tæplega
helmingur miltanna voru tekin vegna krabbameins, langflest
fyrri tíu árin sem er í samræmi við lækkandi tíðni magakrabba-
meins. Þó að fyrir liggi ekki upplýsingar um fjölda kviðarhols-
aðgerða á tímabilinu, er líklegast að ætla að tíðni áverka á milta í
kviðarholsaðgerðum sé svipuð fyrri og seinni tíu árin. Algengast
var að áverki yrði á milta við ristilaðgerð sem er í samræmi við
fyrri rannsóknir.
V-06 Ristilaðgerðir 1997-2005 á handlækningadeild FSA.
- Fagrýni: Ábendingar, árangur og afdrif sjúklinga
Jón Torfi Gylfason, Hafsteinn Guðjónsson, Haraldur Hauksson, Sigurður M.
Albertsson, Valur Þór Marteinsson, Shreekrishna S. Datye
jtgylfason @yahoo. com
Handlækningadeild Fjórðungssjúkrahússins á Akureyri
Inngangur: Ristilaðgerðir er stór hluti skurðaðgerða á melting-
arfærunt. Þar sem aðgerðir á ristli eru mengaðar eða óhreinar
er tíðni sýkinga hærri en í aðgerðum í öðrum hlutum melting-
arvegar. Markmið þessarar fagrýni (audit) var að kanna árangur
aðgerða og afdrif sjúklinga.
Efni og aöferðir: Upplýsingar um aðgerðirnar fengust úr sjúkra-
skrám á skjalasafni FSA og úr tölvukerfum FSA. Tölvuforritin
File Maker og Excel voru notuð við gagnaúrvinnslu.
Upplýsingum var safnað um aldur og kyn sjúklinga, lengd inn-
lagnar og ábendingu og heiti aðgerða. Skráðir voru fylgikvillar
aðgerða, bæði í aðgerð og í kjölfar aðgerðar. Fylgikvillar, svo
sem þvagfærasýkingar og öndunarfærasýkingar, voru ekki taldar
með vegna óáreiðanlegrar skráningar. Skráð var hvort endurað-
gerð var framkvæmd í sömu sjúkrahúslegu vegna fylgikvilla.
Aðgerðir á endaþarmi (rectum) voru ekki skoðaðar í þessari
rannsókn.
Niðurstöður: Alls voru gerðar 117 ristilaðgerðir á FSA á ár-
unum 1997-2005; konur í 63 tilfellum (53,8%) og í 54 tilfellum
karlar (46,2%). 39 aðgerðir (33,3%) voru bráðaaðgerðir og 78
voru áætlaðar aðgerðir (66,7%). Sjúklingar voru á aldursbilinu
18-92 ára og var meðalaldur þeirra 68 ár við innlögn. Miðgildið
(median) var 70 ár. Tveir voru 30 ára eða yngri, 29 voru 31-60
ára og 86 voru 61-90 ára. Flestir voru á aldrinum 56-85 eða
39,3%. Algengasta ristilaðgerðin var hægra helftarristilsnám
(right colectomy) eða í tæplega 50% tilfella. Vinstri helftarristils-
nám (left colectomy) var í tæplega 13% tilfella og brottnám á
mótum dausgarnar og botnristils (ileocecal resection) í 12% til-
fella. Algengasta ábending skurðaðgerðar var krabbamein eða í
61,5% tilfella. Næst kom sarpasjúkdómur í ristli (diverticulosis)
og garnastífla (ileus). Lengd innlagna var á bilinu 5-211 dagar,
að meðaltali 17 dagar. Næst lengsta legan var 75 dagar, en
flestar legur voru þó mun styttri. 99 aðgerðir (84,6%) voru án
fylgikvilla. Fylgikvillar sem komu upp í kjölfar aðgerðar voru
sýkingar (7, þar af 4 yfirborðssýkingar og 3 kviðarholssýking-
ar), dauðsföll (4), blæðingar (3), rof á skurðsári (2), garnastífla
(ileus) sem leiddi til enduraðgerðar (1) og endurtengingarleki
í einu tilfelli (anastomosis leakage). Alvarlegustu fylgikvillar,
á borð við dauðsföll og endurtengingarleka, voru eingöngu
tengdar bráðaaðgerðum. í skurðaðgerð varð í einu tilfelli skaði
á þvagleiðara sem lagfærður var í aðgerð og í öðru tilfelli varð
miltisskaði. 13 sjúklingar (11,1%) þurftu enduraðgerð vegna
fylgikvilla í sjúkrahúslegunni.
Umræður: Fylgikvillar eru nokkuð algengir eftir ristilaðgerðir.
Krabbamein og sarpasjúkdómur eru algengustu ástæður að-
gerða á ristli. Þessir sjúkdómar eru oftast meðal eldri sjúklinga
með tilheyrandi tíðni hjarta- og æðasjúkdóma sem eykur tíðni
fylgikvilla. 3,42% sjúklinga í okkar rannsókn létust í kjölfar
aðgerða. Þetta voru allt bráðaaðgerðir. Enginn lést eftir val-
aðgerð. Samanborið við erlendar rannsóknir teljum við að ár-
angur ristilaðgerða á FSA sé að minnssta kosti jafngóður og í
öðrum sambærilegum rannsóknum. Smæð FSA veldur því að
úrtak rannsóknarinnar er lítið.
V-07 Árangursrík meðferð sjúklings með umlykjandi
lífhimnuhersli
Lýðttr Ólafsson', Fjölnir Elvarsson2, Jón Gunnlaugur Jónasson3, Margrét
Árnadóttir2, Páll Helgi MöIIer'
lyduro@simnet.is
'Skurðlækningadeild, 2nýrnadeild og 3rannsóknarstofa í meinafræði, Land-
spítala
Inngangur: Umlykjandi lífhimnuhersli (encapsulating peritoneal
sclerosis) er vaxandi vandamál meðal kviðskilunarsjúklinga.
Orsökin er óljós. Sterameðferð, tamoxifen, næring í æð og skurð-
aðgerðir hafa skilað mismundandi árangri. Flestar skurðaðgerð-
ir við umlykjandi lífhimnuhersli sem greint hefur verið frá hafa
verið gerðar í Japan.
Efniviður: Greint er frá 63 ára gömlum karlmanni sem greindist
með umlykjandi lífhimnuhersli eftir 88 mánaða kviðskilunar-
meðferð.
Niðursföður: Eftir viðeigandi meðferð við S.aureus lífhimnu-
bólgu, var sjúklingur enn alvarlega veikur; lystarlaus, með hita,
hækkað CRP og þykknað smágirni á sneiðmyndum. Umlykjandi
Læknablaðið 2007/93 331