Þjóðlíf - 01.08.1991, Blaðsíða 12

INNLENT
UNGLINGAR
Unglingavandamálið að mestum hluta „fullorðinsvandamál“. Miðbœjarvandinn
á rætur að rekja til framkomu fullorðinna, segja útideildarmenn. Skólakerfið
ekki hæft til að takast á við verkefni sitt. A annað hundrað nemenda í hverjum
árgangi lýkur aldrei grunnskólaprófum!
Aundanförnum mánuðum og árum
hefur orðið til hugtak sem hefur
fengið nafnið „miðbæjarvandi" eða „mið-
bæjarvandamál“. Þar er einkum vísað til
þess fyrirbæris að á föstudags- og laugar-
dagskvöldum safnast saman í miðbænum
mikill fjöldi manna og á síðastliðnum ár-
um hafa gerst voðaverk í miðbænum á
þessum tíma. En hver miðbæjarvandinn
raunverulega er hefur hvergi verið ná-
kvæmlega skilgreint, stundum virðist
vera litið á það sem vandamál að fjöldi
fólks safnist saman í miðbænum og stund-
um er eins og vandamálið sé einkum það
að unglingar komi saman í miðbænum á
þessum tíma og stofni til óláta og óeirða.
Hið síðarnefnda vakti athygli Þjóðlífs og
varð kveikjan að athugunum á málefnum
barna og unglinga eins og þau horfa við í
því þjóðfélagi sem við búum í og erum að
skapa.
Starfsfólk útideildar þekkir manna best
málefni og ástand þeirra unglinga sem
leggja leið sína í miðbæinn um helgar.
Björn Ragnarsson og Sigrún Valgeirs-
dóttir, starfsmenn útideildar segja:
„Þegar við teljum mannfjöldann í mið-
bænum á föstudags- og laugardagskvöld-
um í góðu veðri sýnist okkur vera þar um
1000 manns um miðnætti, bæði fullorðnir
og unglingar. Svo fjölgar mikið á milli kl.
þrjú og fjögur þegar fólk er að koma út af
skemmtistöðunum. Af þessum 1000 eru
um 200 unglingar á aldrinum 13-18 ára. Af
unglingunum eru kannski um 30 í mikilli
eða talsverðri neyslu áfengis og annarra
vímuefna. Flest drekka eitthvað, það eru
einhverjir sem geta útvegað vín og gefa
hinum með sér en svo eru nokkrir sem
drekka ekkert. Það er yfirleitt mjög auð-
velt að stöðva slagsmál á meðal ungling-
anna, þar er aðallega um að ræða einhvers
konar hvolpalæti. Það eru hins vegar þeir
sem eru komnir um og yfir tvítugt og eru
SIGRÍÐUR MATTHÍASDÓTTIR
virkilega reiðir sem er erfitt að stöðva. Hjá
þeim verða hin alvarlegu, blóðugu slags-
mál.“
Björn heldur áfram: „Við erum alltaf á
vakt fyrri part nætur. En þegar klukkan er
orðin þrjú og þar yfir þá finnst okkur orðið
óþægilegt að vera í bænum. Fullorðna
fólkið sem enginn vill sjá eða nefna í sam-
bandi við þessi mál er svo árásargjarnt og
æst að við viljum helst koma okkur í burtu
þegar bærinn er að fyllast af því. Það er
hinn venjulegi, frakkaklæddi borgari sem
er með mestan skætinginn og dónaskap-
inn og er árásargjarnastur. Það verður líka
oft mikið bál þegar honum og unglingnum
lendir saman og oft eru það hinir fullorðnu
sem hefja þessi slagsmál. Við höfum oft
séð fólk öskra á eftir krökkunum að
ástæðulausu. Ég man t.d. eftir dæmi þar
sem fullorðinn maður var að áreita 17-18
ára ungling. Það urðu slagsmál og fjöldi
vina stráksins kom honum til aðstoðar. Sá
fullorðni fór út úr slagsmálunum sem sá
sem hafði orðið fyrir aðkasti þótt að hann
hefði í rauninni átt upptökin.
jóðlíf tók tali fjóra unglinga, þau Rak-
el, John, Óskar og Rögnu og spurði
þau álits á slagsmálum og óeirðum í mið-
bænum og hlutdeild unglinga í þeim. Þau
tóku í svipaðan streng: „Helstu lætin
verða um og eftir kl. þrjú á nóttunni. Það
er bæði fullorðið fólk og unglingar sem
eiga í hlut en unglingunum er oftast kennt
um. Við vildum að það væri hlustað meira
á okkur. Og fréttamenn sem eru að fjalla
um unglinga í miðbænum þyrftu að skoða
málin betur. Það er ekki síður fullorðið
fólk sem er að slást í miðbænum.“
En hvað veldur því að fjöldi unglinga í
miðbænum virðist orðum aukinn í um-
fjöllun fjölmiðla sem og hlutdeild þeirra í
látum og slagsmálum? Björn og Sigrún:
„Fullorðið fólk vill ekki taka ábyrgð á eig-
in hegðan og það er mjög auðvelt að kenna
unglingum um. Þeir hafa ekki málsvara og
þeir skrifa ekki í blöðin, þeir liggja mjög
vel við höggi.“ Sigrún heldur áfram:
„Ég er orðin mjög þreytt á hvernig
spjótunum er sífellt beint að unglingunum
í umræðunni um miðbæinn. Það er sífellt
sett samasemmerki á milli unglinganna og
hins svokallaða miðbæjarvanda en það á
alls ekki við nein rök að styðjast. Ungling-
arnir eru flestir farnir heim til sín um þrjú-
leytið þegar fullorðna fólkið fer að streyma
út af skemmtistöðunum. Þá verða lætin,
þá verða slagsmálin og þá gerast þessir
óhuggulegu atburðir sem við heyrum um í
fjölmiðlum.“
Unglingar á aldrinum 15-18 ára eiga
ekki möguleika á að komast inn á
skemmtistaði hinna fullorðnu enda væri
það tæpast góður kostur. Þeir eru hins
vegar hættir að stunda félagsmiðstöðvarn-
ar sem reknar eru í flestum hverfum fyrir
aldurshópinn 13-15 ára og eiga því í engin
hús að venda með sitt félags- og skemmt-
analíf. Minnihlutinn í borgarstjórn hefur
undanfarin ár ítrekað flutt tillögur um
unglingahús í miðbænum fyrir þennan
aldurshóp. Tillögur þessar hafa hingað til
alltaf verið felldar af Sjálfstæðismönnum
en þegar þetta er skrifað liggur óafgreidd í
Hitt húsið
Síðan viðtölin voru tekin hefur nýtt
unglingahús, „Hitt húsið“, verið opn-
að á vegum Reykjavíkurborgar í gamla
Austurbænum. Það er staðsett þar sem
áður var Þórscafé, við Brautarholt.
Það gerðist í síðasta mánuði og verður
um tilraunastarfsemi að ræða í sex
mánuði áður en ákveðið verður um
framhaldið.
0
12 ÞJÓÐLÍF