Þjóðlíf - 01.08.1991, Blaðsíða 14

Miðbœrinn
Vinsælasti skemmtistaðurinn
PÉTUR BJÖRNSSON
Mikið hefur verið fjallað um ástandið í
miðbæ Reykjavíkur að undanförnu.
Mikill fjöldi fólks safnast þar saman
um hverja helgi og ofbeldisverk og
skemmdarverk hafa verið tíð. Nýr
borgarstjóri, Markús Örn Antonsson,
lét það verða sitt fyrsta verk í embætti
að skera upp herör gegn ofbeldi og
skemmdarverkum í miðbænum um
helgar. Lögreglan herti gæslu sína auk
þess sem óeinkennisklæddir lögreglu-
menn voru settir á vakt í miðbænum.
Þegar nálgast miðnættið, aðfaranæt-
ur laugardags og sunnudags, fer fólkið
að streyma í bæinn. Ef vel viðrar fyllist
bærinn fljótt af fólki og í blíðunni í sum-
ar voru stundum fleiri þúsundir manna
í miðbænum, alveg fram á rauðan morg-
un. Vínveitingastaðir á þessu svæði eru
mýmargir og draga til sín fjölda fólks.
En það er ekki mannfjöldinn sem er
vandamál heldur frekar það sem honum
fylgir. Skemmdarverk í miðbænum eru
algeng. Bílar eru rispaðir, rúður brotnar
og þar fram eftir götunum. Einnig er
óþrifnaður mikill. Á laugardags- og
sunnudagsmorgnum er miðbærinn eins
og eftir loftárás. Flöskubrot og drasl er
um allt torg og alveg inn á Hallærisplan.
Ofbeldi í miðbænum og nágrenni hans
hefur færst í vöxt og er það oft mjög
gróft. Fréttir af grófum misþyrmingum
og jafnvel vopnabeitingu eru því miður
allt of tíðar.
Það sem athygli vekur er sá fjöldi
unglinga, sem ekki komast inn á
skemmtistaðina, sem eru í miðbænum.
Svo virðist sem unglingarnir sæki frekar
í að vera í bænum heldur en að sækja
félagsmiðstöðvarnar í hverfunum, ef
þær eru þá fyrir hendi. Unglingar á
aldrinum 15-18 ára virðast ekki hafa
áhuga á félagsmiðstöðvunum eða telja
sig vera vaxna upp úr þeim og hafa þá
ekki úr miklu að moða í skemmtanalífi.
Engir fastir skemmtistaðir eru fyrir
þennan aldurshóp og engar félagsmið-
stöðvar eru miðaðar við þennan aldur.
Þar af leiðandi sækja krakkarnir sína
„skemmtun“ í bæinn. Skemmtistaðir
fyrir unglinga eru sjaldnast langlífir.
Eins og gefur að skilja eru þeir ekki með
vínveitingaleyfi og hafa því nánast ein-
göngu tekjur af aðgangseyrinum. Þar af
leiðandi vill aðgangseyririnn verða hár
og staðirnir því minna sóttir fyrir vikið.
Flestir unglir.ganna koma í bæinn til
að hitta kunningjana, sýna sig og sjá
aðra. Oft er ölvun meðal þessara krakka
nokkuð áberandi, og virðast þeir ekki
eiga í neinum vandræðum með að út-
vega sér áfengi.
í fréttaflutningi og umfjöllun fjöl-
miðla um miðbæinn eru unglingarnir
oftast tilteknir sem gerendur og vand-
ræðin rakin til þeirra. Raunin er hins
vegar önnur. Flest ofbeldis- og
skemmdarverkin sem unnin eru í bæn-
um eiga sér stað eftir að skemmtistöðum
miðbæjarins er lokað klukkan þrjú og
eldra fólkið fer að tínast þaðan í bæinn.
Unglingarnir eru ekki nema lítill hluti
þeirra sem eru í bænum á þessum tíma
og að sögn unglinganna sjálfra er það
oftast eldra fólk sem er til vandræða.
Umfjöllun um miðbæinn er nánast
alltaf neikvæð. Heimildir fréttastofanna
er yfirleitt lögreglan og eru þá fréttirnar
aðallega af fjölda þeirra sem gistu fanga-
geymslur, fjölda þeirra sem fluttir voru
á slysadeild eftir slagsmál í bænum og
þá yfirleitt ásamt fréttum af fjölda öl-
vaðra bílstjóra og annarra lögbrota helg-
arinnar. Sú mynd sem dregin er upp af
miðbænum í fjölmiðlum er ekki falleg.
Af umfjöllun þeirra að dæma er mið-
bærinn ljónagryfja þar sem enginn er
óhultur þrátt fyrir það að flestir þeir
sem sækja miðbæinn séu hið mesta ról-
yndisfólk.
Miðbæjarsamkomur eru ekki nýjar af
nálinni. Mannsöfnuður í miðbænum er
kunnur allt frá því um 1960. / öldinni
okkar, 1976 til 1980, er t.d. frétt frá 1976
um vandræðaástand í bænum af völdum
unglinga sem þar söfnuðust saman.
Drykkja unglinga niður í 12-13 ára og
skemmdarverk eru tilefni fréttarinnar
og þar er einnig minnst á nafngiftina
Hallærisplan yfir Hótel íslandsplan.
Þessi frétt sýnir að mannsöfnuður í mið-
bæ Reykjavíkur er engin ný bóla og þó
margt hafi breyst á þessum fimmtán ár-
um og unglingarnir sem sóttu í mið-
bæinn þá séu að verða miðaldra er mið-
bærinn vinsælasti skemmtistaður borg-
arinnar og virðist ætla að vera það
áfram.
0
unarþörf sína hefur ekki þörf fyrir að
ganga að næsta manni og ráðast á hann.
Hún hefur heldur ekki þörf fyrir að missa
ráð og rænu í gegnum vímuefni. Hún
finnur fyrir styrk sínum á mun heillavæn-
legri hátt. Börn og unglingar þurfa fyrst
og fremst ást, virðingu, að finna styrk sinn
og finna að þau séu mikils virði alveg eins
og við öll hin þurfum. Til að fólk finni
fyrir styrk sínum þarf það að fá að glíma
við viðfangsefni sem því finnst spennandi
og hefur hæfileika til að fást við. Grunnur-
inn er lagður í fjölskyldunum meðal ást-
vina og gífurlega mikið veltur á hvernig sá
grunnur er lagður, hversu mikið barn er
elskað og hversu mikla virðingu það fær.
En ég held að í skólakerfinu þurfum við að
gera miklu betur en gert er nú, að þar
þurfi að búa betur að hverjum einstakl-
ingi. Að hvert barn þurfi að fá að finna
betur að það getur margt og að þess sér-
stöku hæfileikar fái að njóta sín.
Eg held að við höfum enn of þunga
áherslu á bóklegt nám og „vitsmuni“ en
sinnum bæði hinni tilfmningalegu og list-
rænu hlið alltof lítið til mikils skaða fyrir
börnin okkar. Þó er þessum hliðum meira
sinnt í yngri bekkjum grunnskólans en
hinum eldri - og líklega best í góðum leik-
skólum. Ég hef undanfarin ár fengist við
að kenna fullorðnu fólki tjáningu og ræðu-
mennsku. Og það kemur fólk beint úr
menntaskóla sem hefur verið í skólanámi
síðan það var sex eða sjö ára og það liggur
við að því sé ómögulegt að standa upp og
segja frá sjálfu sér. Fólk fær allt of litla
þjálfun í því að tjá sig í skólunum og kem-
ur út úr þeim ófært um að tala um hluti
sem það gjörþekkir, hvað þá um aðra og
afstæðari hluti eins og tilfmningalífið,
samfélagið o.s.frv.
Unglingar velta mikið fyrir sér sinni
eigin sjálfsmynd, hver er ég, hvernig er ég
í augum heimsins, hvað vil ég verða. En
það er alltof illa hlúð að þessum mikilvægu
þáttum í þroska manneskjunnar, tilfinn-
inga-, sköpunar- og tjáningarþættinum.
Fjölskyldan og ástvinirnir hljóta að vera
þungamiðjan í þessari aðhlynningu að sál-
arlífi hvers og eins. En þessir krakkar eiga
eftir að verða foreldrar og hvernig verða
þeir í stakk búnir til að sinna þessu?
Vinnustaður barnanna og unglinganna er
skólinn, þau dvelja þar mikinn hluta tíma
síns og hann þarf líka að geta hlúð að
þessum hliðum til að byggja upp sterkari
og hamingjusamari manneskjur.“
Björn Valgeirsson tekur í svipaðan
streng og Kristín: Við eigum þess kost að
læra í skóla allar mögulegar námsgreinar,
14 ÞJÓÐLÍF