Þjóðlíf - 01.08.1991, Blaðsíða 59

Ein þeirra Ijósmynda Stefáns Jóns sem prýða bókina.
innar og ég hef ekki brugðist þeirri köllun
minni. Við það er ég sáttur.
— Titill ferðasögunnar „Guðirnir eru
geggjaðir" vísar í heiti á bíómynd sem
sýnd var hér á landi fyrir einhverjum ár-
um. Hún hefst á því að flugvél flýgur yfir
landið og úr henni er kastað kókflösku
sem lendir í höndum innfæddra. Um leið
tengist þetta óraunverulega bíómyndaat-
vik jafn fáránlegu atviki í mínu lífi og ég
upplifði í lok ferðarinnar þegar ég var á
leiðinni heim. Mér varð skyndilega óglatt
og fór að kasta upp eins og múkki. Þegar
vanlíðan mín var liðin hjá tók ég ælupok-
ann, henti honum út úr flugvélinni og sá
hann falla til jarðar og lenda hjá fólkinu og
strákofunum. Nákvæmlega á því augna-
bliki lýstur þessu atviki úr bíómyndinni
niður í hausinn á mér. Ég hef kastað æl-
upoka niður til sveltandi fólks og gert mig
einn af guðunum. Svona fáránlegar eru þá
aðstæður mínar.
— Þetta er fyrst og fremst persónuleg
ferðasaga en ferðabækur af því tagi eru í
mikilli sókn erlendis bæði innan bók-
menntanna og í blaðamennsku. Ég hef
lesið töluvert af þeim en það er langt síðan
ferðasaga af þessum toga hefur komið út á
íslensku. Ég reyni að vera trúr sjálfum
mér og öllu því sem ég hef upplifað en legg
jafnframt á það mikla áherslu að þetta er
ekki safn minnispunkta eða blaðagreina
heldur heildstæð frásögn með upphafi og
endi. Þetta er hvorki skáldsaga né angi af
blaðamennsku heldur frásögn sem er ein-
hversstaðar þar á milli. Frásögn sem lýtur
lögmálum frásagnarinnar. Þess vegna
verð ég að taka mér skáldaleyfi og fylli upp
í eyður og tengi ólíka hluti saman.
— A þennan hátt er ferðasagan sett
upp. Hún er rammafrásögn því hún þarf
að standast sem bók og mynda heild. Inn-
viðir þessarar bókar eru því traustir og ég
er einnig mjög ánægður með ytra útlit
bókarinnar því það er dálítið framandlegt
og það er eitthvað afrískt við útlit hennar.
í henni er einnig mikið af myndum.
— Ég skapa sögu minni þann ramma
að í upphafi bókarinnar er ég staddur inn á
kínabar í Addisababa á leiðinni heim og er
að blaða í minnispunktum. Ég er að leita
að einhverju ákveðnu atviki úr þessari ferð
í minniskompunum og í þessari leit minni
fer sjálf frásögnina af stað. í bókarlok er ég
ennþá staddur á þessum sama bar en það
sem mestu máli skiptir er að ég hef fundið
það sem ég leitaði að.
— Jafnhliða ferðasögu minni er sögð
önnur saga. Það er lærdómssaga mín.
Þannig er þetta líka innri ferð. En eins og
allar sannar ferðasögur er þetta öðrum
þræði þroskasaga því þær hugmyndir sem
sögumaður heldur af stað með í upphafi
reynast kannski ekki eins réttar og hann
hafði búist við. Hugmyndir hans um
heiminn breytast og hann fer að sjá sjálfan
sig og líf sitt í öðru ljósi. Sögumaður er
kannski svolítið bláeygur og kemur upp
um eigin fordóma en hann lærir. Það er
fyrir öllu. Þetta er því ekki bók um hungr-
ið í Afríku heldur um manneskju í fram-
andi umhverfi og hvernig hún skynjar hið
nýja og framandi hlutskipti sitt. Hún upp-
lifir bæði gleði og sorg, fagurt mannlíf til
jafns við þær hörmungar sem við henni
blasa. Ég lýsi máltíðum innfæddra, ég
spila við þá fótbolta og drekk mig fullan.
Þessum hversdagslegu athöfnum reyni ég
einnig að koma á framfæri en við allt aðrar
aðstæður en Islendingar eiga að venjast.
— Það er engin predikun í þessari bók
og mér finnst ég ljúka frásögninni á nokk-
uð opin hátt. Ég leyfi lesandanum að geta í
eyðurnar og draga af henni lærdóm. I lok-
in læt ég lesandanum það eftir að túlka
söguna alveg upp á nýtt og meta sjálfur
hvað það hafi í raun og veru verið sem
maðurinn lærði.
0
ÞJÓÐLÍF 59