Tímarit Máls og menningar - 01.12.1947, Blaðsíða 130

224
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
í þessari útgáfu er sá háttur hafður aS sögurnar eru greindar hver frá ann-
arri að svo miklu leyti sem unnt er, og er hver saga prentuð í heild út af fyrir
sig, en ekki fléttaðar saman eins og í handritunum. Þessi aðferð hefur þann
úkost fyrir lesandann að samhengið slitnar, og hann verður að hafa lesið inn-
ganginn allvandlega til þess að geta áttað sig á því hvernig texti Sturlungu-
safnsins er í handritum og hvar finna skuli það sem vantar í eyðumar í sum-
um sögunum. Hins vegar má það til sanns vegar færa, að hver saga njóti sín
betur með þeim hætti sem hér er hafður. Og þú að mér þyki líklegt að síðari
útgefendur muni frekar kjúsa að fylgja skipun handritanna, er gott að hafa
fengið þessa gerð á prenti, því að vel má vera að Jún Júhannesson reynist
sannspár um það „að ýmis atriði skýrist betur en áður, þegar efnið er lesið í
öðru samhengi en er í eldri útgáfum.“
Stafsetning textans „er nokkru nýtízkulegri en í fornritaútgáfu Hins íslenzka
fornritafélags," segir í inngangi. Sú nýtízka er einkum fúlgin í því að rita
-st í miðmynd og prenta ávallt æ og ö. Hins vegar heldur Magnús Finnboga-
son myndum eins og talði, vanði, dreymði, þrengði o. s. frv., og er mikið
álitamál hve vel það fer saman. I vísunum er stafsetning enn fyrndari, og það
eins í vísum sem sannanlega ern frá 14. öld, eins og t. d. vísur Arons sögu, en
slíkt nær vitanlega ekki nokkurri átt. Enda leiðir það útgefanda í úgöngur,
eins og t. d. í 9. vísu Arons sögu, þar sem stendur í aðalhendingu: mætr við
stýfðum fœti, sem væri röng hending ef fœti væri rétt. Aftur á múti er haldið
rithættinum Aron í vísunum, þú að kveðandi heimti Áron. Ástæða væri til að
samræming fornra texta væri tekin til alvarlegrar atlmgunar, að minnsta kosti
í þeim útgáfum sem ætlaðar eru almenningi, því að þessar aðferðir eru til
þess eins fallnar að auka glundroðann og rugla fullkomlega hugmyndir al-
mennings um fornan rithátt.
Textaskýringar Kristjáns Eldjárns eru settar aftan við textann, og hefur
sú aðferð þann megingalla að miklu hættara er við að lesendur nenni ekki
að líta í þær. En það er illa farið, því að í þeim er mikill frúðleikur sem
mikla fyrirhöfn hefur kostað að afla. Helzt má það að þeim finna að þær eru
víða nokkuð stuttorðar, sem er kannske enn lakara af því að þær standa ekki
sem neðanmálsgreinar. En lesendum hinnar nýju Sturlungu er ráðlegast að
telja ekki eftir sér þá fyrirhöfn að fletta upp í skýringunum, því að þeir munu
fljútt komast að raun um að því erfiði er ekki varið til únýtis.
f búkinni er fjöldi mynda sem Magnús prúfessor Júnsson hefur valið. Ljús-
myndir á sérstökum blöðum á annarlegum pappír innan um texta eru sjaldan
mikil búkarprýði, og myndir af sögustöðum þar sem mest ber á nýtízku bæjar-
húsum fara ekki vel við texta Sturlungu. Hins vegar skal það viðurkennt að
ýmislegt gagn má af myndunum hafa, einkum þeim sem eru framar öllu
landslagsmyndir. Prentun myndanna er mjög misjöfn, sumar of dökkar, aðrar
of ljúsar. Myndskreyting íslenzkra fornrita er erfitt viðfangsefni sem hefur
ekki ennþá verið leyst á viöunandi hátt. Þú held ég að úhætt muni að fullyrða
að teikningar njúti sín alltaf betur, en til þess að gúður árangur náist verður