Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Blaðsíða 19

BANDARÍSK BYLTING
15 af hundraði allra iðnverkamanna
starfar nú í hergagnaiSnaSinum —
viS framleiSsIu flugskeyta, skriS-
dreka, skotfæra og eldflauga — og
skipa þar margskonar stöSur. StaSa
sumra mundi fyrr á árum hafa skipaS
þeim í miSstétt þj óSfélagsins; sumir
hafa hærri laun en framkvæmdastj ór-
ar iSnfyrirtækja. Synir og dætur
manna sem eitt sinn voru skurSgraf-
arar, eru nú verkfræSingar, vísinda-
menn, tækjasmiSir, rafeindasérfræS-
ingar, kjarneSlisfræSingar, kennarar,
félagsfræSingar, sérfræSingar í
vinnuhagræSingu og kostnaSaráætl-
unum, starfsfólk á rannsóknarstof-
um, hj úkrunarkonur, einkaritarar,
vélritunarstúlkur, stjórnendur bók-
haldsvéla og hlj óSritara. ÞaS eru ein-
ungis feSur þeirra og mæSur, sem
enn vinna þau störf, er einu sinni
voru talin hin eiginlegu störf ó-
breyttra verkamanna. Og meS hverju
árinu fækkar þessum störfum, en í
staSinn koma sjálfvirkar vélar.
En þaS er ekki einungis fjölgun
starfsgreina, sem breytt hefur verka-
lýSsstéttinni. VerkalýSsstéttin vex,
eins og Marx spáSi, en þaS er ekki hin
gamla verkalýSsstétt, sem róttækir
menn trúa enn aS muni skapa bylling-
una og ná völdum yfir framleiSsl-
unni. Sú verkalýSsstétt er aS hverfa.
Hún telur nú innan sinna vébanda
einungis 12 millj. af 68 millj. vinn-
andi manna í landinu. Og sökum þess
aS negrar voru síSast ráSnir til þess-
ara starfa, er nú nærri þriSjungur
þessara 12 millj. verkamanna negrar,
enda þótt róttækir menn líti allaj afna
ekki á negra sem verkamenn.
Ef skoSuS er saga CIO, iSnbylting-
arinnar og atvinnuleysisins, má fá all-
góSa hugmynd um þær byltingar-
kenndu breytingar, er hafa gerzt meS
svo örum hætti í Ameríku, og orSiS
hafa beinlínis valdar aS breytingum
á eSli vinnunnar, stéttarlegri grein-
ingu og menningu þjóSarinnar.
CIO varS til snemma á fjórSa tug
aldarinnar, þegar BandaríkjaþjóSin,
sem hafSi gerzt stríSsaSiIi 1917 og
komiS sér upp stóriSju á grundvelli
þeirra tækniframfara, sem orSiS
höfSu í stríSinu, var á barmi efna-
hagshruns meS 12 millj. atvinnuleys-
ingja. Verkamenn í verksmiSjum
tóku aS bindast samtökum á laun á
þann hátt sem slíkar hreyfingar verSa
ætíS á undan meiriháttar félagsleg-
um umbótum — í kjöllurum, ölstof-
um og bifreiSaverkstæSum; á sama
hátt og bannmenn bundust samtökum
— minnihluti gegn almenningsálit-
inu. FrumkvöSlar þessarar hreyfing-
ar voru kommúnistar, sósíalistar, al-
þjóSasinnaSir verkamenn, róttækir
menn af ýmsu tagi, svo og prédikarar
og nýr hópur herskárra verkamanna.
Setuverkföll brutust út um allt land.
Allir verkamenn í bílaiSnaSinum,
nema hjá Ford, gerSust þátttakendur,
og hreyfingin breiddist út til skyldra
iSngreina.
TÍMARIT máls oc menningar
289
19