Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Side 31

BANDARÍSK BYLTING
4
áfram að fækka, bæði hlutfallslega
miðað við vinnandi fólk og tölulega
þegar aldraðir verkamenn deyja eða
eru settir á eftirlaun og engir eru
ráðnir í staðinn. Þeir sem eftir verða
munu hafa öðlazt dýrmæta hagræna
reynslu. Þeir hafa ekki aðeins öðlazt
vitneskju um tilgang og eðli nútíma
framleiðslu, heldur hafa þeir gegnum
þá vitneskj u öðlazt skilning, sem þeir
munu nota til þess að halda stöðu
sinni eins lengi og unnt er. Þeir hafa
einnig öðlazt djúpstæða pólitíska
reynslu — í skiptum sínum við sam-
bandið, atvinnurekendur og ríkisvald-
ið — sem þeir geta notfært sér, þegar
þeir samfylkja öðrum hópum verka-
manna í þeirri baráttu, sem óumflýj-
anlega mun hefj ast þegar byrj að verð-
ur að þjarma að þessum nýju verka-
mönnum. En framar öllu hafa þeir
lært lexíu, sem hollt er fyrir verka-
menn framtíðarinnar að hafa í minni:
þá lexíu, að þeir sem áttu að þjóna
þeim og þeir settu traust sitt á, gerð-
ust húsbændur þeirra. Héðan í frá
munu þessir verkamenn taka upp bar-
áttuna gegn þessum nýju húsbændum,
og í þeirri baráttu mun ýmsum veita
betur, en hún mun gera hinum nýju
byltingaröflum ljóst hvaða fórnir slík
barátta kostar.
En hvað um alla atvinnuleysingj-
ana? Hvað gerir þjóðfélagið við þá?
Svarið fer eftir því hvort um sósíal-
iskt eða kapítaliskt þjóðfélag er að
ræða, og Bandaríkin eru kapítaliskt
þjóðfélag. Þessvegna verður svarið:
kapítalistarnir munu sjá fyrir þeim.
Kapítalistarnir? mun einhver spyrja.
Eru þeir ekki ómannúðlegasta mann-
gerð á jarðríki? Eru það ekki þeir,
sem verkamenn hafa alla tíð þurft að
berjast gegn með kjafti og klóm?
Hér erum við komin að stærstu
mótsögninni í eðli kapítalismans.
Málum er nú þannig háttað, að kapí-
talistarnir verða að ala önn fyrir
þessum útskúfaða lýð í stað þess að
láta hann ala önn fyrir sér. Andspæn-
is efnahagsvanda eða gjörbreytingum
í iðnaðinum, eins og eftir styrjöld
eða þegar nýjar framleiðsluaðferðir
eru teknar upp eða markaðurinn er
ofhlaðinn, verður kapítalistunum
fyrst fyrir að segja: „Við höfum frí-
holt.“ Hvaða fríholt er það? Fríholt-
ið er einmitt það, sem kapítalistarnir
neituðu sem lengst að láta af hendi,
og sem verkamennirnir þurftu að
heyja harða og langa baráttu til að fá
— tryggingar, eftirlaun, bótagreiðsl-
ur, atvinnuleysisstyrkir. En kapítal-
istarnir ætla sér ekki að bera kostn-
aðinn af þessu, mun einhver segja.
Það er rétt. Verkamennirnir hafa
borið kostnaðinn og bera enn.
Nú eru yfir 100.000 UAW verka-
menn á eftirlaunum, og er sú háa tala
tilkomin við hina nýju hljóðu aðferð
við uppsagnir, sem fyrirtækin hafa
tekið upp til þess að losna við hópa
verkamanna án þess að þurfa að ráða
nýja í staðinn. Jafnvel enn fleiri kola-
301