Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Síða 39

BANDARÍSK BYLTING
mundu mest á henni (þ. e. kapítalist-
arnir) eru jafnhræddir við að taka
hana í notkun og verkamennirnir sem
eiga á hættu að verða settir utan-
garðs.
Fram til þessa hafa marxistar að
flestu leyti fylgt hinni gömlu hjörð
hálffaglærðra og faglærðra verka-
manna, sem barizt hafa gegn sjálf-
virkninni, en jafnframt hafa þeir
reynt að telja sér trú um, að einka-
fjármagnið muni ekki hafa bolmagn
til þess að hagnýta sér sjálfvirknina
til fulls. Hitt hafa þeir ekki gert sér
Ijóst, að það er ekki einkafjármagn-
ið, sem er að taka sjálfvirknina í
þjónustu sína. Meginhluti þess fjár-
magns, sem nú er lagt í sjálfvirkni,
kemur frá ríkinu og kostnaðinn ber
hver einasti þegn þjóðfélagsins,
verkamenn jafnt og auðmenn. Það er
allt gert í nafni vísindarannsókna og
landvarna, en hverju nafni sem það
nefnist, hagnast kapítalistarnir jafn-
mikið á því og ef þeir hefðu lagt til
fjármagnið sjálfir. Þannig hafa kapí-
talistarnir fundið leið til þess að
losna við þau miklu fjárútlát, sem
hagnýting sjálfvirkninnar hefur í för
með sér og kostnaðinn við það að
kasta á haug vélum, sem enn eru not-
hæfar.
Eitt af meginstefnumálum stjórnar
Kennedys er að hvetja til aukinnar
sjálfvirkni með því að veita styrki
fyrirtækjum sem taka hana upp í stór-
um stíl, bæði í beinum fjárframlög-
um og með eftirgjöf á sköttum. Þess-
vegna eru verkamenn, sem beita sér
gegn hagnýtingu sjálfvirkninnar,
ekki einungis að berjast gegn einka-
fjármagninu, heldur einnig gegn sam-
bandsstjórninni í Washington. Samt
eru þær andstæður, sem sjálfvirknin
skapar, svo miklar, að jafnframt því
sem ríkisstjórnin hvetur til aukinnar
sjálfvirkni, verður hún að setja á
stofn nefnd til þess að rannsaka hvað
verða muni um þá verkamenn sem
lenda utangarðs.
Það er stöðugt talað um endur-
þjálfun verkamanna. Samt vita þeir,
sem mest tala um hana, að hún leysir
ekki vandann. A sama tíma og verið
er að þjálfa einstaka verkamenn, er
verið að taka í notkun nýjar vélar,
sem gera slíka þjálfun ónauðsynlega.
Tökum til dæmis teiknara. Gamla að-
ferðin er sú, að verkfræðingurinn
skýrði hugmyndir sínar fyrir teikn-
aranum, er rissaði síðan upp þessar
hugmyndir og síðan voru rissmyndir
hans fengnar í hendur öðrum teikn-
ara til frekari útfærslu. Þriðji teikn-
arinn gerði síðan lokateikninguna,
sem sýndi nákvæma stærð, útlit og
skeytingu svo að ekki munaði millj-
ónasta hluta úr þumlungi. Nú þarf
verkfræðingurinn ekki að gera annað
en að tala hugmyndir sínar inn á seg-
ulband, sem síðan er sett í rafreikni
og þaðan koma hugmyndirnar full-
teiknaðar. Þar næst er teikningin lát-
in í ljósprentunarvél, og loks eru hin
309