Tímarit Máls og menningar - 01.12.1963, Síða 71

MÚSÍK í SOVÉTRÍKJUNUM
er, að verkefnaskrá er víða borin
uppi af innlendum verkum.
Alþýðumúsík hefur frá fornu fari
jafnan verið blómleg, og svo er enn;
er hér að finna undirstöðuna undir
öllu tónlistarlífi Sovétríkjanna, sjálfs-
iðkun leikmanna, en án hennar þrífst
til lengdar engin æðri tónlist. Rúss-
um er músík svo í blóð borin, að þeir
búa oft til raddir, er þeir syngja fjöl-
raddað, er þá söngvari orðinn nokk-
urskonar höfundur, er hann impróví-
sérar frjáls og óbundinn. Tækifæri
til slíkra æfinga eru býsna mörg, þeg-
ar þess er gætt, að í ríkinu starfa alls
um 13,700 kórar. Þar við bætast alls-
kyns hlj óðfæraflokkar, harmóniku-
hlj ómsveitir, mandólínhlj ómsveitir,
lúðrasveitir, stroksveitir, symfóníu-
sveitir og dansflokkar með hljóðfær-
um. En þrá fólks nær lengra en til
tóniðkunar einnar. Lærdómslöngun
er áberandi. Til að fullnægja henni
fara fram, fyrir menn á öllum aldri,
námskeið er miðla þekkingu til betra
skilnings á músík. Kennslustundum
er hagað þannig, að ekki rekist á við
vinnutíma. í Kiev eru slík kvöldnám-
skeið orðin að kvöld-konservatóríi
með fjögurra ára námstíma.
Víða eru haldnir fyrirlestrar um
músík fyrir almenning, ekki aðeins í
Moskvu, heldur einnig í mörgum öðr-
um borgum og þorpum (Tula, Tsje-
Ijabinsk, Omsk); í Asksjebad í Túrk-
meníu er áhugi mikill, oft eru þar
haldnir mánaðarlega tíu fyrirlestrar
um t. d. alþýðumúsík Túrkmeníu.
rússnesk tónskáld (Glinka, Rimski-
Korsakof), Beethoven o. fl. 1945 var
stofnaður svokallaður háskóli fyrir
músík í Moskvu; hann á að veita
áhugafólki og konsertgestum dýpra
skilning á verkum meistaranna; hér
eru skýrð tónverk fyrir fólki allra at-
vinnugreina. Má þar sjá gamla há-
skólamenn, verkamenn, kennara,
lækna, verkfræðinga, stúdenta og
liðsforingja úr rauða hemum; einn-
ig eru haldnar rannsóknaræfingar í
þrengra hópi, er fjalla um form og
tegundir tónlistar, hljóðfæri og mús-
íkfagheiti. Kunnir listamenn koma
þar af og til í heimsókn og flytja
klassísk verk. Aðsókn nemur nú um
3500 manns.
Ég átti þess kost að kynnast útvarp-
inu í Moskvu og talaði þar við músík-
deildarstj óra. Um 200 útvarpsráð eru
í ýmsum hlutum Sovétríkjanna, sem
öll leggj a efni af mörkum, en útvarps-
stöðvar um 150 talsins. Helming
sendingartíma útfyllir músikin í ýms-
um myndum. Árlega eru flutt um 10
þúsund tónverk. Skýringar eru flutt-
ar með öllum nýjum verkum, einnig
með léttri músík og danslögum, er
Rússar kalla estrade-músík, og mikill
straumur bréfa berst daglega til alls-
herjarútvarpsnefndarinnar í Moskvu,
óskir, fyrirspurnir, dómar og álit um
útsent efni, beiðnir um endurtekn-
ingu efnis, ákveðin þjóðlög, eða t. d.
Egmont og Coriolan eftir Beethoven,
341