Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 63

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1979, Blaðsíða 63
Um Réttarhöld Kafka lagður að jöfnu við lögin sjálf. En þetta er einmitt það klækjabragð sem allir skriffinnar nota til að auka við vald sitt. En það er meira blóð í kúnni. Presturinn heldur áfram: „Þar sem hann (dyravörðurinn) er bundinn þjónustustarfi sínu, þótt einungis sé við fordyri laganna, er hann ómælanlega stærri en nokkur sá sem rásar frjálst um heiminn ... Það eru lögin sem hafa sett hann í þessa stöðu; að efast um virðingu hans jafngildir því að draga lögin sjálf í efa.“ Það er engin furða þótt K. hristi höfuðið og svari því til að hann geti ekki fallist á þetta sjónarmið „því sé það viðurkennt hljótum við að viðurkenna sannleiksgildi alls þess sem dyravörðurinn segir. Þú hefur hins vegar sjálfur sannað nógsamlega að það kemur ekki til greina." Mér virðist svar prestsins setja fram í samþjöppuðu og sígildu formi grundvallarkennisetningu allra kerfa: ,„Nei,‘ sagði presturinn, ,það er engin nauðsyn að viðurkenna að allt sé satt, maður verður bara að viðurkenna það sem nauðsyn.‘“ Það skelfilega hyldýpi sem staðfest er milli „sannleika" og „nauðsynjar“ opinberast hér lesandanum i allri sinni vídd. Hvað gera þeir menn eins og Jósep K. sem annars vegar eru ófærir eða ófúsir að beygja sig fyrir „nauðsyninni“, vitandi að henni er ásköpuð tilhneiging til að teygja sig út fyrir endamörk síns umráðasvæðis, og vita það hins vegar að þeir eru ófærir um að lifa sönnu lífi í heimi sem er margflókinn, sundraður og framandlegur? Þeir segja það sem K. sagði er hann svaraði prestinum: „.Dapurleg niðurstaða. Hún breytir lyginni í algilda reglu‘.“ (í þremur málsgreinum sem upphaflega fylgdu hér á eftir en höfundurinn strikaði út síðar verður K. það ljóst að „hann hafði verið að tala um þjóðsögu og fella um hana dóm og vissi samt ekkert um uppruna hennar eða heimildir og var jafnóviss um allar túlkanir". Hann lætur yfirbugast af myrkrinu í dómkirkjunni og harmleikur reynslu hans er dreginn saman í þessum orðum: „Qftar en einu sinni, þótt hann vissi fullvel hversu tilgangslaust það var, hafði hann litið upp og myrkur, endalaust myrkur, hafði bókstaflega hvolfst yfir hann úr öllum áttum. ,Það er alls staðar svo mikið myrkur/ sagði Jósep K. og lagði hönd yfir augun eins og hann verkjaði af áreynslunni við að finna rétta leið.“) I bókinni dregur Kafka úr yfirgripsmiklum fullyrðingum Jóseps K. „K. sagði þetta með þunga,“ bætir hann við, „en þetta var ekki hans endanlegi dómur.“ En Jósep K. finnur til þess í sinni „dapurlegu niðurstöðu“ að mál hans er tapað. Eftir það standa honum aðeins tvær leiðir opnar: undirgefni eða uppreisn. Kafka var enginn byltingarmaður. Hans annað sjálf, Jósep K., beygir sig af 437
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.