Tímarit Máls og menningar - 01.05.1985, Blaðsíða 74

Tímarit Máls og menningar
þcnnan vetur og þcir liéldu sig frá mér. Eg var cins og utansveitarmaður í
dalnum.
Ég sctti Súsönnu á flot einn. Ég reri henni út á fjörðinn einn. Ég lagði línuna
einn. Ég fann ekki þörf fyrir ncinn nema Ingu.
Pcnnan vetur forðuðust hinir sjávarbændurnir mig. Hvorki þeir gömlu né
þcir ungu og ógiftu komu nærri mér. Þeim hafði líkað nógu vel við mig
sumarið áður, en núna eftir brúðkaupið var sem ég væri óvinsæll. Einkum
héldu mennirnir frá Tvcim-vötnum sig sín megin í firðinum.
Ég fiskaði einn.)
Enn fremur líkir Mackay Brown stundum eftir fornsagnastílnum til að ná
fram nokkurs konar gálgahúmor. I skáldsögunni Greenvoe (1972), sem
segir frá þorpi á eyjunni Hellya, hrífst dóttir óðalsbóndans af ferjumannin-
um óheflaða, Ivan Westray, og fer með honum í bátsferð út í vitann þar sem
hún vonast eftir einhverjum kynferðislegum samskiptum. Svo kaldhæðnis-
lega bregður við að Westray nauðgar henni á hrottalegasta hátt, en eft-
irleiknum er lýst í þessum háðslega og kaldranalega tón:
Ivan Westray put the kettle on the gas-ring and cut slices of bread and
stabbed a tin of corned beef with an opener.
Inga watched in silence.
The granddaughter of the chief man in Hellya asked a certain boatman to
take her to the sea tower. There was much fog on the way back. The boatman
whose name was Ivan forced Inga to lie with him in the cabin of the boat
callcd Skua. Inga said he had done her a great wrong that day and that he
would suffer for it. Ivan laughed. He said they would see about that.4
(Ivan Westray setti ketilinn á gashelluna og skar brauðið í sneiðar og stakk
upp dós af söltuðu nautakjöti með dósahníf.
Inga horfði þegjandi á.
Sonardóttir bændahöfðingjans í Hellya bað ferjumann nokkurn að fara
með sig upp í vitahúsið. Það var mikil þoka á bakaleiðinni. Perjumaðurinn,
sem hét Ivan, neyddi Ingu til að liggja með sér í káetu bátsins Skua. Inga sagði
að hann hefði beitt hana miklum rangindum þennan dag og að hann myndi
þjást fyrir það. Ivan hló. „Við sjáum hvað setur,“ sagði hann.)
Mest og augljósust eru þó fornnorrænu áhrifin á Mackay Brown í
efnisvali. I mörgum ljóðum, allnokkrum smásögum og einni skáldsögu
sækir hann efnivið sinn í Orkneyingasögu, Islendingasögurnar og sögur af
víkingum. Einkum virðist tvennt hafa fangað hug hans umfram annað:
píslarvætti Magnúsar helga árið 1117, og ferð Rögnvalds jarls Kolssonar til
Jerúsalem um það bil 20 árum síðar. Víkingaefnið í verkum Mackays Brown
208