Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1996, Blaðsíða 38

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1996, Blaðsíða 38
inn í sinn skáldskap án þess að það sé hrár áróður, þá er það dýrlegt. En það er ekki takmark skáldskapar vegna þess að við höfum óbundið mál, ritgerðir, þar sem við getum skrifað um það sem við viljum án skáldskapar.“ Ertu þá að segja „Listinfyrir listina“? „Nei, ekki endilega. Ég er að segja að skáldskapur sé mikil áskorun, nógu mikil áskorun til þess að það er ærið hlutverk að glíma við hann og fæstum tekst það. Það að skrifa vel og yrkja vel er þvílík íþrótt að það þarf ekkert annað til þess að eiga erindi við skáldskapinn og umhverfi sitt. En hvað menn skrifa um skiptir engu máli, það er hægt að skrifa gífurlega merkilegan skáldskap um hráslagalegustu hluti. Ef menn skrifa góðan skáldskap í bún- ingi þjóðfélagskönnunar, eins og Halldór Laxness hefur gert, og nota hæfi- leika sína sem framlag til betra þjóðfélags, þá er það náttúrlega tvöfalt hlutverk.“ Finnstþér skáldskapurinn verða meiri þá? „Nei, ekki endilega. Mér finnst hann hnýsilegur sem slíkur en ekkert meiri en skáldskapur sem fjallar ekki um neitt annað en skáldskap eins og Rilke eða Valéry. Eða Mallarmé. Þeir eru að rækta tunguna og hugsunina og það er ærið viðfangsefni. Ég hef aldrei séð neinn nasisma í verkum Hamsuns, samt vitum við að hann dýrkaði Hitler. En skáldskapurinn var honum nægileg áskorun til þess að vera ekki að dýrka neitt annað í verkum sínum. Ég hef heldur ekki séð kommúnisma í verkum Halldórs Laxness heldur bara boðskap um manninn. Ekkert er meira þroskandi eða mannbætandi en mikil list. Það er enginn boðskapur í Mozart. Tónlist Beethovens er ekki að segja okkur að hafa frjálst markaðskerfi, þó að níunda sinfónían sé einhvers konar Evrópusambandslag! Það verk er mikil áskorun og boðskapur um mikilvægi listarinnar. Hún er líka veggir Afmannagjár fyrir bergmálið í manninum; þannig er mikil list. Ég hef verið ritstjóri Morgunblaðsins í 37 ár og mér hefur aldrei dottið í hug að það væri hlutverk mitt sem skálds að tilkynna það sínkt og heilagt í mínum skáldskap að einhverjir útgerðarmenn og fjölskyldur þeirra verði að eiga fískinn, auðlindina. Þvert á móti hef ég talið það rangt og farið herferð gegn því. En ekki í skáldskap. Jónas notaði þjóðfélagslegt umhverfi sitt í skáldskap sínum, og hann minnti okkur á hagnýtinguna og upplýsinguna, en það er ekki það sem gerir skáldskap hans mikilvægan heldur hefur skáldskapur hans gert þessi við- fangsefni merkilegri en ella. Af því hann var nógu stór til þess. Ef Jónas hefði verið ómerkilegt skáld þá skipti engu máli hvað hann orti um. Ég hef með tímanum fengið æ meiri áhuga á þjóðfélaginu innan haus- kúpunnar. Þar er mitt þjóðfélag. Það er mjög húmanistískt þjóðfélag, en það er þjóðfélag draumsins, milli draums og veruleika. Ég held að á þeim mörkum verði meira og minna allur skáldskapur til, og á sömu mörkum sé hægt að rækta mennskuna í manninum og skila henni út í þjóðfélagið.“ 36 TMM 1996:3
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.