Tímarit Máls og menningar - 01.09.1996, Blaðsíða 22

ekki í tilbúnum eða kannski uppábúnum stellingum þar sem hann heldur
að lotningin hæfi honum best. Það er ekki laust við að ég sé að þessu leyti
pínulítill sósíalrealisti. Það skyldi þó ekki vera?“
Mérfannst égfmnafyrir Sálminum um blómið í sálmunum þínum. Getur
það verið?
„Ekki mér vitanlega, en ef það er tilfellið þá gleðst ég yfir því. Það fyndist
mér gott veganesti."
Kannski er afstaða Þórbergs og einlœgni bara svipuð tóninum í Sálmunum.
En hvað með „Mater dolorosa“ eftir Jóhannes úr Kötlum?
„Nei, ég get ekki séð nein meðvituð áhrif á Sálmana. Þeir eru bara
náttúrufyrirbrigði. Þeir komu í einu, ortir í æði eins og Hólmgönguljóð, ég
var varla mönnum sinnandi. En heitið á þeim getur verið meðvituð ögrun.
Atómskáldið slær í borðið og segir: Það er ekkert eitt fyrirbrigði sem heitir
sálmur. Þetta geta verið sálmar eins og hvaða hefðbundnir sálmar sem eru.
í þessum sálmum er lotning, en það er lotning fyrir hversdagslegu lífi
mannsins þar sem hann stendur andspænis forsjóninni, skrautlaust og
einlægt. Engar krúsídúllur eða tákn til að fela sig bak við, og engar skírskot-
anir eins og off annars í kvæðunum mínum.“
Þófmnst mér í 13. sálmi aðþú sért að spjalla við Hannes Péturssonþegarþú
segir „Asklok er ekki himinn. II Og ég trúi því ekki / að kistulok taki við / af
himni og heiðum stjörnum. “
„Já, þetta er svar við „Söngvum til jarðarinnar“ eftir Hannes — „Undarleg
ó-sköp að deyja / hafna í holum stokki, / himinninn fúablaut fjöl / með fáeina
kvisti að stjörnum.11 Þetta er ekki mín skynjun en ég reyni að svara honum
hlýlega.“
Aldarfjórðungi síðar komu Sálmarnir útsér í bók, og nú eruþeir ekki lengur
49 sem mér fannst falleg táknrœn tala —þú segir með henni aðþú sért ekki að
keppa við Hallgrím Pétursson — heldur 65 — er það líka táknræn tala?
„Ja, kannski ekki táknræn tala en táknar þó meira öryggi. Ég er búinn að
kanna það að enginn getur hafnað því að þetta séu sálmar — á okkar öld. Ef
ég trúi því, eins og ég gerði þegar ég gaf þá út í annað sinn, þá legg ég til hliðar
alla hæversku. En Hallgrímur Pétursson fylgdi mér úr æsku því móðir mín
talaði oft um hann við mig og kenndi mér hann. Ég átti mjög trúaða móður.
Hún var bæjarfógetadóttir í Reykjavík, og þegar inflúensan kom 1918,
Spánska veikin, þá fór hún niður í Miðbæjarskóla og líknaði veiku og
deyjandi fólki. Þar tók hún fátækan dreng að sér og foreldrar hennar
ættleiddu hann, hann var eins og bróðir hennar. Hann hét Ólafúr Engilbert
og átti að fá nafn afa míns þegar hann yrði fermdur en hann dó áður. Það
var mikil sorg í fjölskyldunni. Eina skiptið sem hann hét fullu nafni þessa
fólks var í dánartilkynningunni.
Svona kona var móðir mín.“
Þú fjölgar Sálmunum en styttir líka oft þá gömlu og breytingarnar eru
yfirleitt til bóta, en margar mœtti rœða. Mér finnstþú hátíðlegri í endurgerð-
20
TMM 1996:3